FreeDOS, hệ điều hành mã nguồn mở miễn phí thay thế Microsoft DOS (MS-DOS), vừa chính thức phát hành bản cập nhật lớn mới mang tên FreeDOS 1.4. Phiên bản này tiếp tục duy trì khả năng tương thích tuyệt vời với các phần mềm MS-DOS, bao gồm cả Windows 3.1 và các phiên bản cũ hơn, đồng thời nhiều gói tích hợp sẵn đã được cập nhật với các tính năng và bản vá lỗi mới. Sự ra đời của FreeDOS 1.4 một lần nữa khẳng định vị thế của nó như một lựa chọn mạnh mẽ cho những ai muốn hồi sinh trải nghiệm DOS trên các hệ thống hiện đại hoặc máy tính cổ điển.
Dự án FreeDOS đã tồn tại từ năm 1994, với mục tiêu ban đầu là tạo ra một bản sao mã nguồn mở miễn phí của MS-DOS – hệ điều hành phổ biến nhất cho PC thời bấy giờ. Mặc dù Microsoft đã ngừng hỗ trợ MS-DOS như một hệ điều hành độc lập sau khi Windows 95 ra mắt, dự án FreeDOS vẫn tiếp tục phát triển bền bỉ. Ngày nay, FreeDOS là một giải pháp thay thế hoàn hảo cho MS-DOS, lý tưởng cho việc sử dụng trong các máy ảo hoặc trên các PC cũ, và nó có thể khởi động trực tiếp trên nhiều máy tính.
Những Cải Tiến Nổi Bật Trong FreeDOS 1.4
FreeDOS 1.4 mang đến nhiều phiên bản cập nhật cho các gói hệ thống quan trọng. Trong đó, có thể kể đến trình thông dịch dòng lệnh FreeCOM, các công cụ hệ thống tập tin như Xcopy và Move, cùng với tiện ích phân vùng đĩa Fdisk. Gói mTCP, bao gồm các ứng dụng mạng, đã nhận được nhiều cải tiến về độ ổn định và tin cậy. Đặc biệt, hệ thống trợ giúp tích hợp FDHelp đã được viết lại hoàn toàn, hứa hẹn mang lại trải nghiệm người dùng tốt hơn.
Theo bài đăng trên blog của FreeDOS, “Chúng tôi đã thực hiện một số việc dọn dẹp gói trên đường đi. Ví dụ, FreeDOS từ lâu đã tập trung vào trải nghiệm dòng lệnh điển hình của DOS cổ điển. Tuy nhiên, chúng tôi đã đưa một số môi trường desktop đồ họa vào các bản phân phối trước đây, bao gồm OpenGEM, Seal và oZone. Tuy nhiên, Seal và oZone khá lỗi; chúng tôi đã quyết định loại bỏ chúng khỏi bản phân phối mới. […] Chúng tôi cũng thay thế chương trình BMP2PNG bằng một chương trình khác, DOSVIEW.” Điều này cho thấy sự tập trung hơn vào tính ổn định và hiệu quả thay vì các giao diện đồ họa không hoàn thiện.
Khả Năng Tương Thích Và Các Hạn Chế
Mặc dù có nhiều cải tiến, nhân (kernel) của FreeDOS vẫn không thay đổi so với bản FreeDOS 1.2 trước đó. Điều này có nghĩa là Windows 3.1 vẫn chưa thể chạy ở chế độ 386 Enhanced Mode với nhiều bộ nhớ hơn dành cho các ứng dụng. Các thay đổi mã cần thiết cho chức năng này đã được thử nghiệm trong vài năm, nhưng vẫn chưa hoàn toàn sẵn sàng. FreeDOS vẫn có thể chạy Windows 3.1 và các phiên bản cũ hơn ở chế độ tiêu chuẩn, nhưng nếu bạn muốn có trải nghiệm tốt nhất có thể trên một PC cũ, bạn nên sử dụng MS-DOS 6.22.
Màn hình giao diện dòng lệnh FreeDOS, gợi nhớ hệ điều hành MS-DOS truyền thống
May mắn thay, khả năng tương thích với các trò chơi và ứng dụng MS-DOS vẫn gần như hoàn hảo. Điều này bao gồm các tựa game kinh điển như Wolfenstein 3D, Doom, Commander Keen, Duke Nukem, Oregon Trail Deluxe, Jill of the Jungle và nhiều chương trình làm việc như các phiên bản đầu của Microsoft Word hay WordPerfect, Lotus 1-2-3. Bài đăng thông báo cũng đề cập, “Một vài bản cập nhật đã không kịp có mặt trong bản phân phối FreeDOS 1.4. Ví dụ, một số chương trình đã phát hành cập nhật chỉ vài ngày trước khi FreeDOS 1.4 chính thức ra mắt, như trình soạn thảo văn bản Blocek (phiên bản 1.76) và quá muộn để đưa chúng vào. Các chương trình này sẽ được đưa vào các bản phát hành thử nghiệm hàng tháng sắp tới.”
Cách Tải Và Cài Đặt FreeDOS 1.4
Bạn có thể tải FreeDOS từ trang web chính thức của dự án. Bản tải về Live CD là lựa chọn lý tưởng để cài đặt FreeDOS trong máy ảo hoặc trên phần cứng, vì nó cung cấp môi trường có thể khởi động để bạn dùng thử ngoài trình cài đặt. Ngoài ra, còn có một tệp ảnh USB để cài đặt FreeDOS trên các PC hỗ trợ khởi động từ USB.
Đối với các PC cũ hơn, FreeDOS cũng cung cấp ảnh ‘LegacyCD’ sử dụng phương pháp khởi động khác để tương thích tốt hơn. Cuối cùng, có một ‘Floppy Edition’ có thể chứa vừa trên các đĩa mềm 720kB, 1.2MB hoặc 1.44MB. Dự án cho biết phiên bản này sẽ hoạt động trên “bất kỳ hệ thống IBM PC gốc nào, bao gồm PC, XT và AT.”
FreeDOS vẫn là một hệ điều hành 16-bit x86, vì vậy nó chỉ có thể khởi động hoặc được ảo hóa trên các PC kiến trúc x86. Nếu bạn sở hữu một PC sử dụng chip Snapdragon X Elite, một máy Mac với chip Apple Silicon, hoặc bất kỳ kiến trúc phần cứng non-x86 nào khác, bạn sẽ cần giả lập nó bằng QEMU hoặc một công cụ tương tự.
Kết Luận
Với phiên bản 1.4, FreeDOS tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của mình trong việc duy trì và phát triển di sản của hệ điều hành DOS trong kỷ nguyên công nghệ hiện đại. Những cải tiến về các gói công cụ, khả năng tương thích mạnh mẽ với các ứng dụng cổ điển, cùng với sự hỗ trợ đa dạng cho nhiều phương thức cài đặt, biến FreeDOS 1.4 thành một lựa chọn không thể bỏ qua cho những người dùng muốn khám phá lại thế giới DOS, phát triển phần mềm trên nền tảng cũ, hoặc đơn giản là hồi sinh những cỗ máy tính cổ điển. Hãy truy cập trang web chính thức của FreeDOS để tải về và trải nghiệm phiên bản mới nhất này!
