Những chiếc TV “thùng” cồng kềnh mà nhiều người trong chúng ta từng lớn lên cùng nay đã trở thành món đồ sưu tầm quý giá, đặc biệt là với cộng đồng game thủ retro. Dù sức hút của chúng là không thể phủ nhận, cá nhân tôi vẫn quyết định bỏ qua trào lưu này, ít nhất là ở thời điểm hiện tại. Trải nghiệm game cổ điển trên TV CRT có những ưu điểm riêng, nhưng những nhược điểm về giá cả, kích thước, độ bền và sự tiện lợi của công nghệ hiện đại đã khiến tôi cân nhắc lại. Bài viết này sẽ đi sâu vào những lý do chính khiến một chuyên gia công nghệ như tôi không mặn mà với việc săn lùng TV CRT cho mục đích giải trí game retro.
1. Thị Trường TV CRT Đồ Cũ “Điên Rồ” Đến Mức Nào?
TV sử dụng công nghệ đèn hình cathode ray tube, hay CRT, là những chiếc TV dạng hộp lớn mà bạn có thể nhớ trước thời đại của màn hình LCD và OLED mỏng dính. Vì công nghệ này không còn được sản xuất, thị trường đồ cũ đã phản ứng lại nhu cầu bằng cách đẩy giá lên rất cao.
Giá Cả Leo Thang Không Hợp Lý
Sự khan hiếm dĩ nhiên sẽ dẫn đến tình trạng này, điều đó là dễ hiểu khi món đồ được săn đón là một sản phẩm chất lượng cao. Tuy nhiên, hiệu ứng domino dường như đã tác động đến toàn bộ thị trường. Giờ đây, những người bán trên các nền tảng như Facebook Marketplace sẵn sàng đòi hàng triệu đồng cho bất kỳ chiếc TV CRT cũ kỹ nào, thậm chí là những mẫu bình dân đã qua thời đỉnh cao. Việc mua một chiếc CRT đòi hỏi bạn phải biết rõ mình đang tìm kiếm gì và nên tránh loại nào.
Khó Khăn Khi Tìm Màn Hình Chất Lượng Cao
Sự khan hiếm cũng khiến việc sở hữu một thiết bị tốt trở nên khó khăn hơn. Tìm một chiếc Sony PVM (Professional Video Monitor) được săn lùng, vốn nổi tiếng với độ phân giải cao và được sử dụng trong các ứng dụng chuyên nghiệp, là điều không hề dễ dàng, và đó là chưa kể đến mức giá “trên trời” của chúng.
Màn hình Sony PVM CRT cỡ lớn với các thông số kỹ thuật chi tiết, thể hiện chất lượng hình ảnh cao nhưng khó tiếp cận trên thị trường TV cũ.Chúng ta đã chứng kiến số phận tương tự xảy ra với nhiều công nghệ retro khác, bao gồm các phương tiện vật lý như đĩa than và băng cassette, máy ảnh phim và kỹ thuật số đời đầu, cùng các console và máy tính gia đình cũ. Cá nhân tôi thà chi tiền cho các khía cạnh khác của sở thích chơi game retro như phần cứng gốc, băng đĩa, và phụ kiện, hoặc những thiết bị cho phép tôi không cần đến một chiếc CRT ngay từ đầu.
2. Kích Thước Quá Cồng Kềnh và Hạn Chế
Mặc dù có rất nhiều ưu điểm khi sở hữu một chiếc CRT, như mức độ đen tuyệt vời, độ rõ nét chuyển động cao và không có “độ phân giải gốc” (native resolution) khiến các sprite cũ trông “ngon lành” hơn, thì nhược điểm lớn nhất lại là kích thước (tiếp đó là trọng lượng).
Vấn Đề Về Không Gian và Di Chuyển
Ngay cả một chiếc CRT nhỏ, cỡ 19 inch, cũng nhô ra đáng kể ở phía sau do công nghệ này phụ thuộc vào súng điện tử và màn hình phốt pho. Khi màn hình lớn hơn, phần nhô ra phía sau cũng lớn hơn. Đây là một vấn đề nếu bạn có không gian hạn chế. Trong khi bạn có thể tự mình di chuyển một chiếc CRT nhỏ, mọi thứ sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều khi vượt qua mốc 27 hoặc 30 inch. Nhiều mẫu lớn hơn có chân đế tích hợp vì một lý do, và bạn thực sự sẽ cần nhiều người để di chuyển những bộ TV này vào đúng vị trí.
Một chiếc TV Sony CRT cồng kềnh được đặt trong cốp xe KIA Sportage, minh họa sự khó khăn khi vận chuyển các màn hình TV cổ điển lớn.
So Sánh Với Màn Hình Hiện Đại
Kích thước màn hình tối đa cũng là một điều khó chấp nhận so với các màn hình hiện đại. Tôi sở hữu một chiếc LG OLED 65 inch chỉ cách tường vài inch trên giá TV. Nếu cần, tôi có thể tự mình nhấc nó lên (mặc dù tôi không bao giờ khuyến nghị). Tỷ lệ kích thước màn hình so với trọng lượng của CRT hoàn toàn không thể so sánh được.
Cuối cùng, trong khi một số TV CRT có vẻ đẹp vượt thời gian, nhiều chiếc thì không. Chúng không phải là thứ bạn muốn nhìn thấy hàng ngày trong phòng khách, điều này trở thành một vấn đề nếu bạn không có một phòng trống hoặc tầng hầm sẵn sàng cho sở thích của mình.
3. Công Nghệ OLED Hiện Đại Đã Tốt Hơn Rất Nhiều
Tôi phải thừa nhận điều này. Trong khi màn hình LCD, đặc biệt là những chiếc thay thế CRT, còn nhiều điều chưa đạt yêu cầu; công nghệ OLED đã tiến rất gần đến sự hoàn hảo. Màn hình OLED của tôi có mức độ đen tuyệt đối, độ trễ thấp và thời gian phản hồi pixel xuất sắc. Chắc chắn, nó thiếu đi những đặc tính phát sáng mềm mại của phốt pho trên CRT, hiện tượng mờ chuyển động không tốt bằng, và nó không hoạt động với súng ánh sáng. Tuy nhiên, đối với tôi, như vậy là đủ tốt.
Ưu Điểm Vượt Trội của OLED
Có rất nhiều điều bạn có thể làm với tín hiệu từ một console cũ để tận dụng tối đa phần cứng gốc trên màn hình hiện đại. Nếu bạn muốn đạt được sự hoàn hảo gần như tuyệt đối, bạn có thể sử dụng bộ chuyển đổi video (video scaler) để nâng cấp tín hiệu video lên độ phân giải cao hơn, phù hợp hơn với TV hiện đại. Ví dụ điển hình nhất là RetroTINK-4K, một thiết bị phức tạp trị giá 750 USD, thậm chí còn bao gồm các cấu hình mô phỏng CRT.
Giải Pháp Nâng Cấp Tín Hiệu Cho Console Cổ Điển
Dù 750 USD có vẻ là một số tiền lớn, nhưng chỉ cần xem qua eBay, bạn sẽ thấy các giao dịch đã kết thúc ở mức 650 USD và 600 USD cho các TV CRT HDTV 32 inch và 36 inch. Bây giờ hãy xem xét rằng bạn có thể sở hữu RetroTINK 5X-Pro khiêm tốn hơn với giá 325 USD hoặc Open Source Scan Converter (OSSC) với mức giá tương tự, và việc “hạ cấp” không còn tệ đến vậy.
Bộ chuyển đổi tín hiệu RetroTINK-4K kèm điều khiển và thẻ nhớ SD, một giải pháp hiện đại để tối ưu chất lượng hình ảnh game retro trên màn hình OLED.
So Sánh Chi Phí Với Các Thiết Bị Nâng Cấp Tín Hiệu
Nếu bạn đang tìm cách chơi hầu hết các trò chơi cũ của mình thông qua giả lập, có một bộ mô phỏng CRT có thể giảm mờ chuyển động tới 50% trên màn hình 120Hz, hiện đã được tích hợp vào RetroArch. Ngay cả các bộ lọc thêm các đường quét giả lập kiểu CRT cũng có thể tạo ra hiệu ứng retro đáng kể, dù chúng có những hạn chế nhất định.
4. TV CRT Là “Bom Hẹn Giờ” Có Nguy Cơ Hỏng Hóc
Tôi không nói rằng TV CRT cũ có khả năng thực sự phát nổ, nhưng chúng chắc chắn sẽ ngừng hoạt động như mong muốn vào một thời điểm nào đó. Mặc dù CRT thường được coi là đáng tin cậy hơn so với các đối tác LCD của chúng, nhưng chúng không thể tồn tại mãi mãi.
Thiếu Linh Kiện và Kỹ Thuật Viên Sửa Chữa
Dù bạn có thích hay không, TV CRT là một “loài” đang bị đe dọa vì không ai còn sản xuất chúng nữa. Điều này có nghĩa là có ít linh kiện thay thế hơn để khắc phục các vấn đề phát sinh và ít kỹ thuật viên lành nghề hơn có thể thực hiện công việc. Ngoài ra, nhiều vấn đề không thể sửa chữa được.
Hình ảnh một chiếc TV CRT cũ bốc cháy, tượng trưng cho nguy cơ hỏng hóc và tuổi thọ hữu hạn của các thiết bị công nghệ cổ điển này.
Vấn Đề “Burn-in” Không Thể Khắc Phục
Đặc biệt, không có cách nào để khắc phục hiện tượng “burn-in” xảy ra khi các lớp phốt pho bị xuống cấp do mòn không đều. Điều này có thể xảy ra khi một màn hình hiển thị cùng một hình ảnh trong một thời gian dài, và đây cũng là một vấn đề với các màn hình OLED hiện đại. Một khi burn-in xuất hiện, đã quá muộn để sửa chữa.
Các Lỗi Méo Hình và Dấu Hiệu Lão Hóa Khác
Các vấn đề khác bao gồm méo hình “pincushion distortion” có thể khiến các phần của màn hình bị biến dạng. Đôi khi điều này có thể được khắc phục bằng cách sử dụng menu dịch vụ hoặc thay thế các bộ phận bị lỗi, nhưng nó cũng là một dấu hiệu cho thấy CRT đã cũ đến mức các thành phần khác cũng có khả năng sớm hỏng. Tìm một chiếc TV CRT chất lượng tốt, chưa bị xuống cấp có thể là một trò may rủi, đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải biết rõ mình đang tìm kiếm gì và kiểm tra kỹ lưỡng bất kỳ ứng cử viên tiềm năng nào.
5. Giả Lập Đủ Tốt và Tiện Lợi Vượt Trội
Tôi có quá nhiều trò chơi mới để chơi, chứ đừng nói đến những trò cũ. Bất cứ khi nào tôi quyết định chơi lại một trò yêu thích cũ, tôi luôn ưu tiên sự tiện lợi.
Sự Tiện Lợi Không Thể Chối Cãi của Giả Lập
Có lẽ lý do tốt nhất để mua một chiếc CRT cho chơi game retro là để sử dụng với phần cứng gốc. Mặc dù tôi vẫn còn Amiga 1200 gốc, một N64 và ba chiếc Sega Dreamcast (tôi biết), nhưng có một lý do khiến chúng nằm trong hộp và không được thiết lập.
Giả lập quá tiện lợi. Tôi đã có toàn bộ bộ sưu tập của mình nằm trên một thẻ nhớ microSD trong chiếc Steam Deck, sẵn sàng mang đi bất cứ đâu. Tôi hoàn toàn hài lòng khi sử dụng các tiện ích hiện đại như lưu trạng thái (save states) để tận dụng tối đa thời gian rảnh rỗi mà tôi có để chơi game. Tôi đặc biệt thích thử thách bổ sung mà RetroAchievements mang lại cho những trò chơi cũ yêu thích, điều mà phần cứng gốc không thể làm được.
Trò chơi Super Street Fighter II Turbo đang chạy trên Steam Deck, thể hiện tính tiện lợi và khả năng di động của giải pháp giả lập game retro.
Tính Năng Hiện Đại (Save State, RetroAchievements)
Nếu tôi còn không thèm bận tâm đến những chiếc đĩa mềm và băng trò chơi gốc đang nằm trong nhà kho của mình, thì tại sao tôi lại phải bận tâm đến chiếc TV CRT đi kèm với chúng?
Khi Nào CRT Vẫn Có Chỗ Đứng?
Tất nhiên, mọi quy tắc đều có ngoại lệ. Nếu ai đó tặng tôi một chiếc Sony PVM tốt với giá 50 USD, tôi cũng là con người mà. Nếu tôi muốn xây dựng một dàn PC cổ điển, tôi có lẽ sẽ sắm một chiếc màn hình màu be hình hộp để chơi Unreal Tournament và Thief. Nhưng hiện tại, đó không phải là ưu tiên. Cũng có một khả năng nhỏ là tôi vẫn còn “cay cú” vì không còn chiếc TV Sony tuyệt vời mà chúng tôi có trong phòng khách khi tôi còn bé, nơi tôi đã cắm mắt chơi Shenmue và Soul Calibur. Vẫn còn quá sớm để nguôi ngoai.
Kết luận
Mặc dù TV CRT mang lại một nét hoài cổ đặc trưng và trải nghiệm hình ảnh độc đáo cho game retro mà không màn hình hiện đại nào có thể tái tạo hoàn toàn, nhưng những nhược điểm về giá cả cắt cổ, kích thước cồng kềnh, nguy cơ hỏng hóc và sự tiện lợi vượt trội của các giải pháp giả lập đã khiến chúng không còn là lựa chọn hàng đầu của tôi. Công nghệ OLED và các bộ chuyển đổi tín hiệu hiện đại đã mang đến những trải nghiệm chất lượng cao, gần như hoàn hảo, mà không phải đánh đổi quá nhiều.
Bạn nghĩ sao về xu hướng săn lùng TV CRT cho game retro? Bạn có đồng ý với những lý do trên hay có trải nghiệm khác? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn trong phần bình luận bên dưới!