Trong bối cảnh kỷ nguyên số ngày càng phát triển, quyền riêng tư trực tuyến đã trở thành một trong những mối quan tâm hàng đầu của người dùng internet tại Việt Nam và trên toàn thế giới. Với vô số trang web, dịch vụ trực tuyến và nền tảng mạng xã hội, việc bảo vệ thông tin cá nhân khỏi sự theo dõi, thu thập dữ liệu trái phép và các mối đe dọa an ninh mạng khác trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Trình duyệt web, cổng thông tin chính dẫn chúng ta vào thế giới internet, đóng vai trò then chốt trong việc xác định mức độ an toàn và riêng tư của trải nghiệm duyệt web.
Không phải mọi trình duyệt đều được tạo ra như nhau khi nói đến quyền riêng tư. Một số trình duyệt tự hào mang đến sự riêng tư thực sự bằng cách chủ động chặn các trình theo dõi (trackers), hạn chế rò rỉ dữ liệu và trao quyền kiểm soát cho người dùng ngay từ đầu. Tuy nhiên, nhiều trình duyệt khác lại yêu cầu cấu hình cẩn thận và phức tạp để đạt được mức độ bảo vệ tương tự. Điều quan trọng là bạn cần hiểu rõ từng trình duyệt cung cấp những gì và làm thế nào để duy trì quyền riêng tư thực sự trong quá trình duyệt web. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích các trình duyệt hàng đầu về quyền riêng tư như Brave, Firefox, LibreWolf và Vivaldi, giúp bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt để bảo vệ thông tin cá nhân của mình.
Brave: Trình Duyệt Nhanh Chóng và Riêng Tư Mặc Định
Brave là một trình duyệt được xây dựng trên nền tảng Chromium, mang lại trải nghiệm quen thuộc và tốc độ tương tự như Google Chrome. Điều này giúp người dùng dễ dàng chuyển đổi từ Chrome sang Brave mà không gặp nhiều khó khăn, đồng thời vẫn tận hưởng khả năng tương thích với các tiện ích mở rộng của Chrome. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất và cũng là ưu điểm vượt trội của Brave là việc đặt quyền riêng tư lên hàng đầu ngay từ thời điểm bạn cài đặt trình duyệt.
Bạn không cần phải mất thời gian điều chỉnh cài đặt phức tạp hay cài đặt thêm các tiện ích bổ sung. Brave tự động chặn các quảng cáo khó chịu, trình theo dõi và cookie của bên thứ ba – những yếu tố thường được sử dụng để thu thập dữ liệu và theo dõi hoạt động của bạn trên nhiều trang web khác nhau. Ngoài ra, trình duyệt này còn ngăn chặn các mã theo dõi ẩn trong liên kết và các chuỗi chuyển hướng liên kết tiếp thị (affiliate schemes) được dùng để giám sát hành vi người dùng.
Brave Search là công cụ tìm kiếm mặc định của trình duyệt, đảm bảo rằng bạn không vô tình cung cấp dữ liệu duyệt web hàng ngày của mình cho Google. Một tính năng bảo mật đáng chú ý khác là cách Brave phân vùng lưu trữ dữ liệu. Điều này giúp ngăn chặn các trình theo dõi của bên thứ ba truy cập và tổng hợp thông tin về hoạt động của bạn trên các trang web khác nhau. Về cơ bản, Brave đảm bảo rằng dữ liệu của bạn trên một trang web cụ thể sẽ chỉ nằm ở đó và các dữ liệu tạm thời sẽ được xóa sạch khi bạn đóng trình duyệt.
Logo trình duyệt Brave trên nền xanh đậm.
Nếu bạn muốn tăng cường mức độ riêng tư lên một tầm cao mới, Brave cung cấp tùy chọn “Cửa sổ riêng tư với Tor”. Khi sử dụng chế độ này, dữ liệu bạn tạo ra sẽ được định tuyến qua nhiều nút mạng được mã hóa (encrypted nodes) của mạng Tor, khiến việc theo dõi bạn trở nên khó khăn hơn đáng kể. Mặc dù tính năng này có thể làm chậm quá trình duyệt web và bạn sẽ phải giải các mã CAPTCHA thường xuyên hơn, đây là một lựa chọn vững chắc nếu bạn thực sự nghiêm túc về vấn đề ẩn danh trực tuyến.
Brave cũng tự động nâng cấp kết nối của bạn lên HTTPS bất cứ khi nào có thể. Điều này đảm bảo rằng bạn luôn sử dụng phiên bản bảo mật, được mã hóa của trang web, giúp bảo vệ dữ liệu truyền tải của bạn. Thêm vào đó, có một chế độ nghiêm ngặt tùy chọn trong cài đặt trình duyệt, sẽ cảnh báo hoặc thậm chí chặn bạn nếu một trang web không an toàn.
Trình duyệt Brave còn giới hạn lượng thông tin “referrer” mà các trang web nhận được. Thông thường, khi bạn nhấp vào một liên kết, trang web tiếp theo có thể biết bạn đến từ đâu. Brave hạn chế điều này để họ không dễ dàng biết được những trang khác mà bạn đã truy cập.
Fingerprinting trình duyệt, một phương pháp tinh vi mà các trang web sử dụng để nhận dạng thiết bị của bạn thông qua các chi tiết như ngôn ngữ, kích thước màn hình hoặc cài đặt hệ thống, cũng bị Brave chặn đứng. Trình duyệt này thêm nhiễu ngẫu nhiên vào các cài đặt như ngôn ngữ và chuỗi User-Agent của bạn để khiến bạn xuất hiện như một người dùng khác nhau mỗi khi truy cập. Nó cũng chặn quyền truy cập vào một số API nhất định, vốn là các công cụ kỹ thuật thường được sử dụng để thu thập thông tin theo dõi này.
Giao diện trình duyệt Brave và Chrome đặt cạnh nhau, với Brave chiếm phần lớn không gian.
Các trang Google AMP (Accelerated Mobile Pages) cũng bị Brave chặn theo mặc định. Mặc dù các trang này được thiết kế để tải nhanh, chúng cũng chuyển dữ liệu qua Google. Brave sẽ đưa bạn đến trang gốc thay vì phiên bản AMP, giúp bạn tránh khỏi việc dữ liệu bị thu thập bởi Google.
Hầu hết các tính năng bảo mật này đều được bật mặc định, không yêu cầu thiết lập bổ sung. Tuy nhiên, Brave không hoàn hảo. Đôi khi bạn có thể gặp phải các trang web không tải đúng cách, và chế độ Tor có thể gây phiền toái. Bạn cũng cần lưu ý rằng Brave có mạng lưới quảng cáo và hệ thống thưởng tiền điện tử (cryptocurrency rewards) riêng, nghĩa là nó đang thay thế các phương pháp theo dõi truyền thống bằng cách tiếp cận quảng cáo riêng của mình.
Tuy nhiên, nếu bạn tìm kiếm một trình duyệt mang lại cảm giác quen thuộc như Chrome nhưng không có cảm giác bị Google “theo dõi”, Brave là một lựa chọn dễ dàng được khuyến nghị nhờ khả năng bảo vệ quyền riêng tư mạnh mẽ và tiện lợi của nó.
Firefox: Bảo Vệ Riêng Tư Mạnh Mẽ Nhưng Cần Lưu Ý Chính Sách
Firefox là một trong những trình duyệt lâu đời và được tôn trọng nhất, nổi tiếng với cam kết về quyền riêng tư và khả năng tùy chỉnh. Có nhiều lý do để người dùng cân nhắc chuyển sang Firefox, một trong số đó là khả năng bảo vệ riêng tư vượt trội so với Chrome. Ngay sau khi cài đặt, tính năng Bảo vệ Theo dõi Nâng cao (Enhanced Tracking Protection) của Firefox đã được kích hoạt. Tính năng này chặn hiệu quả các cookie của bên thứ ba mà nhà quảng cáo sử dụng để theo dõi bạn trên mạng, cũng như các script fingerprinting đã biết, vốn thu thập các chi tiết như kích thước màn hình hoặc cài đặt ngôn ngữ để nhận dạng bạn mà không cần dùng đến cookie. Các script đào tiền điện tử (cryptomining scripts) cố gắng sử dụng sức mạnh xử lý của máy tính bạn trong nền cũng bị chặn.
Nếu bạn muốn mức độ chặn cao hơn nữa, Firefox cung cấp chế độ “Nghiêm ngặt” (Stricter mode) mà bạn có thể bật trong cài đặt. Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng chế độ này có thể làm hỏng một số trang web hoặc ít nhất là một phần của chúng, ví dụ như trang thanh toán không tải được hoặc video không phát. Chế độ nghiêm ngặt cũng chặn các trình theo dõi mạng xã hội gây tò mò như nút “Thích” hoặc “Chia sẻ” của Facebook xuất hiện trên các trang web khác. Thông thường, khi bạn nhấp vào các nút này, chúng sẽ tải mã cho phép Facebook xem bạn đang truy cập trang nào — ngay cả khi bạn không đăng nhập vào mạng xã hội của Zuckerberg.
Chế độ Duyệt Riêng tư (Private Browsing mode) của Firefox chỉ nhằm mục đích giữ cho lịch sử, cookie hoặc dữ liệu trang web không được lưu trên máy tính của bạn. Điều này rất hữu ích nếu bạn đang sử dụng thiết bị dùng chung ở nhà hoặc nơi làm việc. Tuy nhiên, nó không ẩn hoạt động của bạn khỏi nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) hoặc các trang web mà bạn truy cập. Nếu đó là điều bạn muốn, bạn sẽ cần sử dụng một dịch vụ VPN tốt.
Logo Firefox ở trung tâm với ngọn lửa bao quanh.
Mozilla, nhà phát triển Firefox, khẳng định rằng họ không thu thập dữ liệu để bán cho nhà quảng cáo như cách một số công ty công nghệ lớn làm. Lịch sử duyệt web của bạn vẫn nằm trên thiết bị của bạn. Dữ liệu kỹ thuật và sử dụng được gửi theo mặc định, nhưng Firefox cung cấp các cài đặt rõ ràng để bạn có thể tắt tất cả các tính năng đo từ xa (telemetry), đây vốn là một trong những điểm bán hàng chính của Firefox trong nhiều năm.
Tuy nhiên, niềm tin này đã bị ảnh hưởng một chút vào năm 2025 khi Mozilla cập nhật Điều khoản Sử dụng và Thông báo Quyền riêng tư của mình. Ngôn ngữ ban đầu gợi ý rằng người dùng đang cấp cho công ty giấy phép rộng rãi đối với bất kỳ nội dung nào được gõ vào Firefox. Điều này đã gây ra làn sóng phản đối, và Mozilla đã phải sửa đổi. Hiện tại, hãng vẫn tuyên bố rằng không yêu cầu quyền sở hữu và chỉ sử dụng dữ liệu khi cần thiết để các tính năng hoạt động. Tuy nhiên, Mozilla đã thay đổi cách diễn đạt trong phần FAQ của trang web, bỏ đi lời hứa cũ rằng Firefox “không bán dữ liệu cá nhân của bạn cho nhà quảng cáo”. Giờ đây, nó chỉ nói rằng Firefox giúp bảo vệ thông tin cá nhân của bạn.
Mặc dù các tính năng kỹ thuật bảo mật của Firefox vẫn mạnh mẽ và có thể tùy chỉnh, những thay đổi chính sách gần đây của Mozilla cho thấy cần phải phân biệt rõ ràng giữa khả năng chặn của trình duyệt và cách tiếp cận dữ liệu người dùng đang thay đổi của công ty. Để đảm bảo quyền riêng tư tối ưu, người dùng nên thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh cài đặt của mình.
LibreWolf: Tối Ưu Hóa Riêng Tư Cực Độ Từ Firefox
LibreWolf là một phiên bản “fork” mã nguồn mở của Firefox, được duy trì bởi một cộng đồng độc lập với mục tiêu cắt đứt mọi mối liên hệ với các công ty công nghệ lớn. Ngay từ khi cài đặt, bạn không cần phải tự mình mở các cửa sổ duyệt riêng tư hay điều chỉnh tùy chọn. LibreWolf đã được cấu hình sẵn với các cài đặt riêng tư được tăng cường và tính năng Bảo vệ Theo dõi Nâng cao được đặt ở chế độ nghiêm ngặt. Điều này giúp chặn hơn 3.000 trình theo dõi và quảng cáo đã biết một cách hiệu quả mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào từ người dùng.
Tuy nhiên, LibreWolf còn đi xa hơn trình duyệt Firefox tiêu chuẩn. Nó tích hợp sẵn uBlock Origin để ngăn chặn quảng cáo và trình theo dõi, trong khi cookie và dữ liệu trang web được xóa khi thoát mặc định. Tính năng Bảo vệ Cookie Toàn diện (Total Cookie Protection) cũng cô lập các cookie của bên thứ ba để chúng không thể theo dõi bạn trên các trang web khác, đồng nghĩa với việc nhà quảng cáo không thể dễ dàng theo dõi bạn.
LibreWolf cũng tích hợp sẵn các tính năng chống fingerprinting, chặn các phương pháp như canvas, font và WebGL mà các trang web sử dụng để thu thập chi tiết về hệ thống của bạn và nhận dạng bạn. WebRTC cũng bị tắt theo mặc định để giúp ngăn chặn rò rỉ IP – một lỗ hổng trình duyệt phổ biến mà nhiều người không nhận ra sự tồn tại của nó. Lỗ hổng này có thể tiết lộ địa chỉ IP thật của bạn, ngay cả khi đang sử dụng VPN. Nói cách khác, LibreWolf đảm bảo rằng các trang web không thể dễ dàng ghép nối thông tin để nhận dạng bạn từ những chi tiết mà trình duyệt của bạn vô tình tiết lộ.
Logo LibreWolf trên nền trắng.
Ngoài ra, bất kỳ thông tin nào bạn đã gõ vào các biểu mẫu và lịch sử tìm kiếm của bạn đều không được lưu lại. Mặc dù việc này có thể bất tiện, nhưng những thông tin nhạy cảm như địa chỉ riêng tư hoặc số thẻ tín dụng của bạn sẽ không được lưu trữ để bất kỳ ai khác sử dụng thiết bị của bạn có thể vô tình tìm thấy sau này. Hơn nữa, khi bạn đóng trình duyệt, LibreWolf sẽ xóa sạch dữ liệu còn sót lại như các tệp bộ nhớ cache và bộ nhớ tạm thời.
Các kết nối được giữ an toàn với Chế độ Chỉ HTTPS (HTTPS-Only Mode) bằng cách sử dụng các liên kết được mã hóa bất cứ khi nào có thể. Thêm vào đó, nó mặc định sử dụng các công cụ tìm kiếm không theo dõi bạn, chẳng hạn như DuckDuckGo, để tránh gửi dữ liệu trở lại Mozilla.
LibreWolf là mã nguồn mở, vì vậy bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra cách nó hoạt động, và nó công khai loại bỏ các tính năng không cần thiết có thể tạo ra lỗ hổng bảo mật. Để đảm bảo mọi thứ được giữ an toàn, các bản cập nhật đến từ nhóm LibreWolf, mặc dù chúng không được phát hành nhanh như của Firefox. Trình duyệt này vẫn giữ các tùy chọn tùy chỉnh của Firefox cho bất kỳ ai thích điều chỉnh bố cục giao diện, công cụ tìm kiếm hoặc thanh công cụ.
Giống như các trình duyệt ưu tiên quyền riêng tư khác, LibreWolf đánh đổi sự tiện lợi để có được khả năng bảo vệ mạnh mẽ hơn. Do đó, một số trang web có thể không hoạt động đúng cách, đặc biệt là những trang dựa vào các script theo dõi, cookie hoặc fingerprinting. Bạn có thể phải điều chỉnh cài đặt hoặc chấp nhận một số đánh đổi để chúng hoạt động tốt. LibreWolf là lựa chọn lý tưởng cho những người dùng am hiểu công nghệ, muốn kiểm soát tối đa quyền riêng tư và sẵn sàng thực hiện các điều chỉnh cần thiết.
Vivaldi: Quyền Riêng Tư Linh Hoạt Với Khả Năng Tùy Biến Cao
Vivaldi là một trình duyệt khác dựa trên Chromium, được thiết kế dành cho những người dùng muốn có các công cụ riêng tư mà không phải từ bỏ sự linh hoạt. Vivaldi tương thích với các tiện ích mở rộng của Chrome, mặc dù Vivaldi cũng cảnh báo rằng không phải tất cả chúng đều tôn trọng quyền riêng tư của bạn một cách bình đẳng. Trình duyệt này đi kèm với trình chặn quảng cáo và trình theo dõi tích hợp sẵn với các cài đặt có thể điều chỉnh.
Bạn có thể chọn chặn mọi thứ hoặc chỉ cho phép những gì bạn tin tưởng. Ngoài ra, bạn còn có Chế độ Chỉ HTTPS (HTTPS-Only Mode) để giữ các kết nối được mã hóa và một cửa sổ riêng tư tiêu chuẩn mà bạn có thể sử dụng để duyệt web mà không lưu lịch sử, đồng thời chặn cookie của bên thứ ba. Bạn cũng dễ dàng kiểm soát quyền truy cập trên cơ sở từng trang web đối với các chức năng như camera, micrô và thông báo.
Logo Vivaldi trên vòng tròn trắng và nền đỏ.
Nếu bạn bỏ qua màn hình chào mừng ban đầu, trình chặn quảng cáo và trình theo dõi tích hợp có thể không tự động được bật. Điều này là do Vivaldi hướng dẫn bạn qua quá trình thiết lập ban đầu tại đây, và nếu bạn bỏ qua, bạn sẽ cần phải bật chúng thủ công trong cài đặt sau này để đảm bảo mức độ bảo vệ tối ưu.
Vivaldi cũng cung cấp một trình quản lý mật khẩu mạnh mẽ với khả năng lưu trữ cục bộ, cùng với tùy chọn đồng bộ hóa được mã hóa đầu cuối (end-to-end encrypted syncing) để giữ mật khẩu và cài đặt của bạn được đồng bộ hóa trên các thiết bị một cách an toàn. Ngoài ra, lịch sử duyệt web và các tệp tải xuống của bạn được lưu trữ cục bộ trong các thư mục bảo mật mà không ai ngoài bạn có thể thấy.
Tuy nhiên, thành thật mà nói, nếu bạn muốn có quyền riêng tư thực sự, bạn sẽ phải dành thời gian trong phần cài đặt của Vivaldi. Mặc dù Vivaldi tự quảng cáo là một trình duyệt ưu tiên quyền riêng tư — và thực sự là như vậy — nó vẫn yêu cầu người dùng tự khóa chặt các cài đặt bảo mật một cách phù hợp. Không giống như các trình duyệt loại bỏ hoàn toàn Google, nền tảng Chromium của Vivaldi vẫn bao gồm một số dịch vụ của Google như Duyệt web an toàn (Safe Browsing). Tính năng này được bật mặc định và gửi yêu cầu đến Google, điều này có thể làm rò rỉ dữ liệu duyệt web tiềm ẩn khi nó kiểm tra phần mềm độc hại, lừa đảo và nội dung độc hại.
Trình duyệt cũng gửi tín hiệu đến các máy chủ của Vivaldi để cập nhật và thu thập số liệu thống kê tối thiểu được liên kết với một ID duy nhất. Theo mặc định, các cookie của bên thứ ba được phép trong các cửa sổ thông thường và WebRTC được bật.
Điểm cộng lớn của Vivaldi là bạn có được một lượng lớn quyền kiểm soát. Bạn có thể tắt hoặc điều chỉnh hầu hết các tính năng này, sử dụng các công cụ tìm kiếm không theo dõi như DuckDuckGo và tùy chỉnh mức độ chặn chính xác theo ý muốn của bạn. Vivaldi không phải là một “cây đũa thần riêng tư” chỉ với một cú nhấp chuột, nhưng đối với những người sẵn sàng dành thời gian để điều chỉnh, nó cung cấp một trong những thiết lập riêng tư linh hoạt và giàu tính năng nhất mà bạn có thể có được trong một trình duyệt phổ biến.
Quyền riêng tư trực tuyến không phải là một giải pháp duy nhất phù hợp cho tất cả mọi người. Từ các thiết lập nghiêm ngặt, sẵn sàng sử dụng cho đến những trình duyệt cần được tinh chỉnh cẩn thận, mỗi trình duyệt trong số Brave, Firefox, LibreWolf và Vivaldi đều cung cấp các con đường khác nhau để kiểm soát dữ liệu cá nhân. Việc lựa chọn đúng trình duyệt có nghĩa là cân bằng giữa sự tiện lợi và mức độ bạn muốn chặn các trình theo dõi, cũng như bảo vệ dữ liệu của mình. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng nhu cầu và mức độ am hiểu công nghệ của bản thân để chọn được công cụ phù hợp nhất, giúp trải nghiệm duyệt web của bạn trở nên an toàn và riêng tư hơn.