Trong thế giới trò chơi điện tử hiện đại, việc điều khiển nhân vật hay tương tác với môi trường game đã trở nên quen thuộc. Dù bạn là một game thủ PC với ngón tay lướt trên bàn phím WASD, hay người chơi console với cần analog phải để xoay camera, thì những thao tác này đều đã ăn sâu vào tiềm thức. Tuy nhiên, không phải lúc nào mọi thứ cũng diễn ra theo cách “chuẩn mực” đó. Lịch sử ngành game chứng kiến vô số những nỗ lực đột phá, tạo ra các cách điều khiển game kỳ lạ và thiết bị chơi game độc đáo đến mức đôi khi chúng còn đáng nhớ hơn cả chính trò chơi.
Những phương thức điều khiển game khác thường này là minh chứng cho sự sáng tạo không ngừng của các nhà phát triển, đôi khi mang lại trải nghiệm độc đáo có một không hai, nhưng cũng có lúc gây ra những thách thức không nhỏ cho người chơi. Chúng ta hãy cùng trithuccongnghe.net khám phá 10 thiết bị điều khiển game chuyên dụng và cách chơi độc đáo nhất từng xuất hiện, từ những bộ phận ngoại vi khổng lồ đến các công nghệ cảm biến tinh vi, đã định hình một phần ký ức và lịch sử của ngành công nghệ game.
10. The Typing of the Dead: Gõ Phím Để Sinh Tồn
Loạt game The House of the Dead của SEGA nổi tiếng với thể loại bắn súng góc nhìn thứ nhất trong các trung tâm giải trí arcade. Tuy nhiên, phiên bản dành cho Dreamcast (và sau này là Windows) mang tên The Typing of the Dead đã thay đổi hoàn toàn cách điều khiển game này. Thay vì dùng súng nhựa để bắn zombie, người chơi phải gõ các từ ngữ ngày càng phức tạp xuất hiện trên màn hình để hạ gục lũ xác sống.
The Typing of the Dead không chỉ là một trò chơi giải trí mà còn là một phương pháp rèn luyện kỹ năng đánh máy cực kỳ hiệu quả, biến việc tiêu diệt zombie thành một bài kiểm tra tốc độ và độ chính xác của bàn phím. Hiện tại, phiên bản The Typing of the Dead: Overkill vẫn có mặt trên PC, giữ nguyên sự thú vị và độc đáo của tựa game gốc. Đây là một ví dụ điển hình về công nghệ điều khiển game sáng tạo, kết hợp giải trí và giáo dục một cách bất ngờ.
Hình ảnh gameplay The Typing of the Dead với bàn phím điều khiển và các từ cần gõ để tiêu diệt zombie
9. Berserk or Die: Đấm Bàn Phím Không Thương Tiếc
Cũng liên quan đến bàn phím nhưng theo một phong cách “nguyên thủy” hơn nhiều so với The Typing of the Dead, tựa game Berserk or Die năm 2025 từ Poncle (đội ngũ đứng sau Vampire Survivors) mang đến một cách điều khiển game kỳ lạ và đơn giản đến bất ngờ. Người chơi chỉ cần đấm liên tục vào bên trái hoặc bên phải bàn phím.
Càng đấm mạnh và nhanh, nhân vật của bạn càng gây nhiều sát thương và tấn công nhiều kẻ thù. Mục tiêu chính là sống sót đến khi đêm xuống, sau đó nâng cấp và tiếp tục chu trình. Trò chơi có giá chỉ $4, có lẽ để người chơi còn tiền thay bàn phím sau khi trải nghiệm. Mặc dù không bắt buộc phải “đấm” thật sự, nhưng cách chơi này đã biến bàn phím thành một thiết bị chơi game độc đáo mang tính thể chất, tạo cảm giác mạnh mẽ và giải tỏa căng thẳng.
8. Tom Clancy’s EndWar: Ra Lệnh Bằng Giọng Nói
Mặc dù điều khiển bằng giọng nói đã xuất hiện trong các trò chơi điện tử từ thời Famicom, Nintendo 64 và Nintendo DS, nhưng ít có tựa game nào táo bạo như Tom Clancy’s EndWar của Ubisoft. Tựa game chiến thuật thời gian thực (RTS) này, ra mắt trên Xbox 360, lấy bối cảnh khủng hoảng năng lượng toàn cầu. Điểm đặc biệt nhất chính là sơ đồ điều khiển hoàn toàn bằng giọng nói.
Ubisoft từng tự hào tuyên bố game có thể “kiểm soát hoàn toàn thông qua lệnh thoại”. Đối với những người từng trải nghiệm bản demo, việc đưa ra mệnh lệnh bằng giọng nói qua chiếc tai nghe Xbox 360 mang lại cảm giác nhập vai và giúp giảm bớt sự khó khăn khi điều khiển game RTS bằng tay cầm. Điều đáng ngạc nhiên là bản thân trò chơi khá hay và không chỉ dựa vào công nghệ giọng nói này làm điểm nhấn duy nhất. Tom Clancy’s EndWar vẫn có thể tìm thấy trên Steam ngày nay, là một minh chứng cho tiềm năng của điều khiển bằng giọng nói trong game.
Người chơi sử dụng tai nghe để ra lệnh bằng giọng nói trong game chiến thuật Tom Clancy's EndWar trên Xbox 360
7. Steel Battalion: Buồng Lái Robot Khổng Lồ Độc Nhất Vô Nhị
Steel Battalion, một tựa game chiến đấu mech ra mắt năm 2002 cho Xbox đời đầu, sở hữu một trong những cách điều khiển game kỳ lạ và phức tạp nhất mọi thời đại. Trò chơi yêu cầu sử dụng một bộ phụ kiện ngoại vi bốn mảnh khổng lồ, bao gồm hai cần điều khiển (joystick), một tay ga (throttle), ba bàn đạp chân, cùng một loạt các nút bấm, công tắc và núm xoay. Những thiết bị chơi game độc đáo này đã cháy hàng ngay khi ra mắt và trở thành món đồ sưu tầm giá trị.
Không chỉ là một trong những sơ đồ điều khiển phức tạp và nhập vai nhất, Steel Battalion còn có lối chơi tương xứng. Đáng chú ý, nếu bạn không kịp thoát hiểm an toàn trước khi robot của mình bị phá hủy, tệp lưu game sẽ bị xóa và bạn phải bắt đầu lại từ đầu. Trò chơi và bộ điều khiển này vẫn có thể tìm thấy trên thị trường đồ cũ, nhưng bạn sẽ phải chi một khoản không nhỏ. Đây là đỉnh cao của sự chuyên dụng, biến thiết bị chơi game thành một buồng lái thực thụ.
Bìa game Steel Battalion với thiết bị điều khiển buồng lái robot khổng lồ, thể hiện sự phức tạp và độc đáo
6. Samba de Amigo: Lắc Maraca Để Cảm Nhận Âm Nhạc
Trong khi Dance Dance Revolution mở đường cho các bộ điều khiển nhảy theo chuyển động, thì Samba de Amigo lại mang đến một ý tưởng không kém phần “điên rồ” với cách điều khiển game bằng maraca (loại nhạc cụ lắc). Ban đầu được phát triển cho arcade và sau đó được port lên Dreamcast, trò chơi này lấy cảm hứng trực tiếp từ văn hóa karaoke của Nhật Bản.
Phiên bản arcade sử dụng nam châm để xác định vị trí của tay cầm (thấp, trung bình, cao). Đối với phiên bản console, một thanh cảm biến đặt trên sàn đã giúp giảm đáng kể chi phí. Trò chơi sau đó lên Wii vào năm 2007 và phiên bản tiệc tùng Samba de Amiga: Party Central được phát hành vào năm 2023 cho Switch, Apple Arcade và Meta Quest, giúp người chơi dễ dàng trải nghiệm ngày nay. Thiết bị chơi game độc đáo này đã biến việc chơi game thành một trải nghiệm âm nhạc sôi động, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng và năng lượng.
Người chơi đang lắc tay cầm maraca để điều khiển game nhịp điệu Samba de Amigo trên Sega Dreamcast
5. Donkey Konga: Gõ Trống Bongo Hết Mình
Tiếp nối chủ đề âm nhạc, Donkey Konga của Nintendo ra mắt vào năm 2004 cho GameCube cùng với bộ điều khiển DK Bongos đặc trưng. Đây là một trò chơi điện tử theo nhịp điệu thuần túy, trong đó mục tiêu là gõ trống theo các bài hát nổi tiếng như Rock Lobster và nhạc nền của các franchise đáng nhớ của Nintendo.
Hai phần tiếp theo ra mắt vào năm 2004 và 2005, bổ sung thêm nhạc mới và minigame. Một tựa game spin-off mang tên Jungle Beat đã kết hợp hành động theo nhịp điệu với lối chơi platforming đặc trưng của Donkey Kong, nhận được nhiều lời khen ngợi. Trò chơi cuối cùng đến Wii vào năm 2008, mặc dù Wiimotes đã loại bỏ yêu cầu về DK Bongos. Bộ điều khiển này sau đó trở nên nổi tiếng khi được game thủ sử dụng làm phương thức điều khiển game khác thường cho các tựa game như Dark Souls.
Bìa game Donkey Konga cho GameCube, thể hiện nhân vật Donkey Kong chơi trống bongo, biểu tượng của cách điều khiển độc đáo
4. Before Your Eyes: Điều Khiển Bằng Cách Chớp Mắt
Before Your Eyes là một tựa game tiên phong trong việc tạo ra một cách điều khiển game hoàn toàn mới: chớp mắt. Cốt truyện xoay quanh Benjamin Brynn, một người vừa qua đời, trên hành trình đến thế giới bên kia. Lối chơi xoay quanh việc điều hướng qua những ký ức của Benjamin, với mỗi lần chớp mắt được game ghi nhận sẽ đẩy thời gian về phía trước.
Nghe có vẻ căng thẳng, và quả thực là như vậy. Một khoảnh khắc bạn đang cố gắng ghi nhớ một chi tiết quan trọng trong cuộc đời nhân vật, thì ngay lập tức bạn bị đẩy về phía trước vài năm. Mặc dù game nhận được một số lời phê bình về cách triển khai cơ chế điều khiển, nhưng điều đó không ngăn cản nhà phát triển công bố phần tiếp theo mang tên Goodnight Universe, hứa hẹn sẽ mở rộng hơn nữa công nghệ theo dõi mắt này. Đây là một ví dụ xuất sắc về công nghệ game ứng dụng các cảm biến sinh học để tạo ra trải nghiệm độc đáo.
Giao diện game Before Your Eyes tập trung vào mắt, minh họa công nghệ điều khiển game bằng cách chớp mắt
3. SEGA Bass Fishing: Cần Câu Cá Đời Thực
Giống như Samba de Amigo, SEGA Bass Fishing là một sản phẩm từ các trung tâm arcade sau đó được port lên Dreamcast. Trò chơi này sử dụng một bộ điều khiển cần câu cá hoàn chỉnh với cơ chế cuộn dây, biến thú vui câu cá chậm rãi thành một trò chơi phản ứng nhanh với hệ thống xếp hạng và vật phẩm mở khóa.
Tựa game này bán khá chạy trên Dreamcast, sau đó được phát hành trên Wii, Xbox 360, PS3 và PC. Năm 2024, game còn xuất hiện trong Like a Dragon: Infinite Wealth dưới dạng một máy arcade có thể chơi được. Các trò chơi khác như Reel Fishing tiếp tục xu hướng này, mặc dù cảm giác arcade của SEGA Bass Fishing khó có thể tìm thấy ngày nay (tựa game VR Catch & Release được cho là tương đương nhất hiện đại). Thiết bị chơi game độc đáo này đã mang lại sự chân thực chưa từng có cho thể loại game câu cá.
Người chơi sử dụng cần câu cá chuyên dụng để trải nghiệm game Sega Bass Fishing, mô phỏng chân thực hành động câu cá
2. Tony Hawk: Ride: Ván Trượt “Thảm Họa”
Trong khi các nhạc cụ nhựa làm cho Guitar Hero và Rock Band đắt đỏ và ít tiếp cận hơn, nhưng giá trị gameplay của chúng vẫn khiến người chơi cảm thấy xứng đáng. Điều này lại không xảy ra với Tony Hawk: Ride, một thất bại lớn của PlayStation 3, Xbox 360 và Nintendo Wii vào năm 2009. Một trong những phàn nàn chính là thiết bị điều khiển game ván trượt kỳ lạ của nó.
Bộ điều khiển này không chỉ là một mánh lới quảng cáo mà còn là yêu cầu bắt buộc để chơi game. Lần đầu tiên trong lịch sử Tony Hawk, bạn sẽ cần đứng trên một vật giống ván trượt thật và mô phỏng mơ hồ các động tác của vận động viên trượt ván trên màn hình. Các nhà phê bình không mấy ưu ái Ride, nhận xét rằng nó gây khó chịu mặc dù bản thân thiết bị ngoại vi được chế tạo khá tốt. Tony Hawk: Shred ra mắt năm sau cũng sử dụng bộ điều khiển ván trượt và cũng chịu chung số phận bị chê bai.
Người chơi đứng trên ván trượt điều khiển game Tony Hawk: Ride, thể hiện cách chơi vật lý độc đáo và gây tranh cãi
1. Densha de Go!: Bộ Điều Khiển Tàu Hỏa “Khổng Lồ”
Densha de Go! là một trò chơi mô phỏng tàu hỏa đã gặt hái khá nhiều thành công tại Nhật Bản. Trò chơi lần đầu xuất hiện trong các trung tâm giải trí arcade nhưng sau đó đã có các bản phát hành lớn trên mọi console kể từ PlayStation đời đầu. Phiên bản mới nhất của game là Densha de Go!! Hashirou Yamanote-sen, ra mắt năm 2020 cho PS4 và Nintendo Switch, đi kèm với bộ điều khiển tàu hỏa chuyên dụng của riêng mình.
Trong quá khứ, các phiên bản của Densha de Go! đã giới thiệu những bộ điều khiển hoành tráng hơn, như phiên bản Shinkansen (tàu cao tốc) dành cho Wii và PS2, bao gồm một màn hình LED hiển thị tốc độ. Thậm chí còn có các phiên bản game cắm trực tiếp vào TV và bao gồm phần cứng cần thiết để chơi, không cần console. Đây là một trong những cách điều khiển game kỳ lạ và chuyên biệt nhất, mang lại trải nghiệm lái tàu vô cùng chân thực và độc đáo, khẳng định vị thế của phụ kiện chơi game trong lòng game thủ mô phỏng.
Kết Luận
Từ việc gõ phím để bắn zombie đến việc lái tàu cao tốc bằng bộ điều khiển chuyên dụng, thế giới trò chơi điện tử không ngừng khiến chúng ta ngạc nhiên bằng những cách điều khiển game kỳ lạ và thiết bị chơi game độc đáo. Những sáng tạo này không chỉ mở rộng ranh giới của công nghệ game mà còn mang đến những trải nghiệm khó quên, đôi khi thách thức cả sự kiên nhẫn và khả năng thích ứng của người chơi.
Những ví dụ trên là minh chứng sống động cho tinh thần dám nghĩ dám làm của các nhà phát triển, những người không ngại thử nghiệm để mang đến những cảm giác mới mẻ. Mặc dù không phải tất cả đều thành công về mặt thương mại, nhưng chúng đều để lại dấu ấn riêng trong lịch sử phát triển game và là chủ đề thú vị để cộng đồng game thủ và những người yêu công nghệ bàn luận. Hãy chia sẻ với chúng tôi về những thiết bị điều khiển game chuyên dụng nào đã từng làm bạn bất ngờ hoặc những phương thức điều khiển game khác thường nào bạn muốn thấy trong tương lai!