Với gần hai thập kỷ kinh nghiệm trong việc xây dựng và tối ưu hóa các dàn PC, tôi đã chứng kiến vô số xu hướng công nghệ đến và đi. Một trong những cuộc tranh luận dai dẳng nhất trong cộng đồng người dùng PC là giữa tản nhiệt khí truyền thống và tản nhiệt chất lỏng All-in-One (AIO). Mặc dù tản nhiệt AIO ngày càng phổ biến với vẻ ngoài bắt mắt và khả năng làm mát ấn tượng, nhưng tôi vẫn kiên định với lựa chọn tản nhiệt khí cho mọi cấu hình máy tính của mình. Bài viết này sẽ đi sâu vào những lý do cốt lõi đằng sau quyết định này, tập trung vào các yếu tố về chi phí, hiệu năng, độ bền và tính thực dụng, nhằm cung cấp cái nhìn chuyên sâu và đáng tin cậy cho độc giả của trithuccongnghe.net trong việc lựa chọn giải pháp tản nhiệt CPU tối ưu.
Tản Nhiệt Khí Tiết Kiệm Chi Phí Hơn Đáng Kể So Với AIO
Một trong những lý do hàng đầu khiến tôi ưu tiên tản nhiệt khí là mức giá phải chăng hơn rất nhiều so với các giải pháp AIO, ngay cả khi so sánh các mẫu AIO 240mm tương đối phổ biến. Sự chênh lệch này trở nên rõ rệt hơn khi xét đến hiệu năng thực tế.
Lấy ví dụ, các mẫu tản nhiệt khí tháp đôi như Thermalright Phantom Spirit 120SE hoặc Thermalright Peerless Assassin 120SE, vốn được đánh giá cao về hiệu năng làm mát, có giá chỉ khoảng 35.90 USD trên Amazon. Chúng không chỉ có thể sánh ngang, mà còn có thể vượt qua một số mẫu AIO 240mm và 280mm về khả năng tản nhiệt. Trong khi đó, mẫu AIO 240mm giá phải chăng nhất mà tôi tìm thấy từ một thương hiệu uy tín, Thermalright Aqua Elite 240 V3, đã có giá khoảng 45 USD và thường có hiệu năng kém hơn Phantom Spirit hoặc Peerless Assassin.
Hình ảnh bộ tản nhiệt khí CPU với hai quạt trong lòng case máy tính.
Nếu bỏ qua các lựa chọn siêu rẻ từ những thương hiệu không rõ nguồn gốc, các AIO 240mm tầm trung từ các hãng uy tín như ENERMAX LIQMAXFLO 240mm có giá khoảng 75 USD – vẫn không thể sánh kịp hiệu năng của Phantom Spirit. Các mẫu AIO 240mm cao cấp hơn thường có giá từ 100 USD trở lên, đắt hơn khoảng 60 USD so với nhiều bộ tản nhiệt khí tháp đôi được đánh giá cao.
Tản nhiệt khí CPU Thermalright Peerless Assassin 120 SE ARGB với quạt đèn LED.
Khi so sánh ở phân khúc cao cấp, sự chênh lệch càng rõ rệt. Noctua NH-D15 G2, “ông hoàng” của tản nhiệt khí, có giá khoảng 179 USD. Con số này có vẻ cao, nhưng khi đặt cạnh một mẫu AIO cao cấp như Corsair H100i LCD (phiên bản 240mm) với giá 200 USD nhưng hiệu năng làm mát và độ ồn lại kém hơn NH-D15 G2, thì mức giá của Noctua NH-D15 G2 lại trở nên hợp lý. Phiên bản Noctua NH-D15 gốc, với hiệu năng tương tự hoặc tốt hơn Corsair H100i LCD 240mm và độ ồn thấp hơn, chỉ có giá dưới 110 USD. Đây là một mức giá tốt cho một tản nhiệt khí CPU, đặc biệt khi xét đến khả năng cạnh tranh của nó với các AIO 240mm, 280mm và thậm chí một số AIO 360mm.
Bộ tản nhiệt khí CPU Noctua NH-D15 hiệu suất cao.
Việc nâng cấp lên AIO 360mm chỉ làm tăng thêm khoảng cách về giá. Một AIO 360mm rẻ nhất từ thương hiệu đáng tin cậy như Thermalright Aqua Elite 360 có giá 53 USD, trong khi một mẫu tầm trung chất lượng có thể lên tới 130 USD hoặc hơn. Các AIO 360mm cao cấp với màn hình LCD thường khó tìm được dưới 200 USD.
Sự chênh lệch về giá giữa một bộ tản nhiệt khí hiệu năng tốt và một AIO tầm trung đủ để bạn có thể nâng cấp lên một chiếc card đồ họa mạnh hơn, tăng dung lượng SSD từ 1TB lên 2TB, hoặc thậm chí là chọn một CPU cao cấp hơn thay vì một bộ tản nhiệt AIO có thiết kế hào nhoáng.
Hiệu Năng Tản Nhiệt Khí Đủ Sức “Chế Ngự” Hầu Hết CPU Phổ Thông
Tại sao bạn phải chi hàng trăm đô la cho các bộ AIO flagship khi một tản nhiệt khí dưới 40 đô la có thể xử lý hầu hết mọi CPU phổ thông?
Các bộ vi xử lý Intel và AMD trên bề mặt bảng mạch.
Như đã đề cập, Thermalright Phantom Spirit 120SE thậm chí có thể vượt qua một số AIO 360mm trong việc làm mát các CPU Ryzen thế hệ mới. Nó cũng cung cấp hiệu năng tương đương khi đối đầu với các CPU Intel tiêu thụ nhiều điện năng khi đã loại bỏ giới hạn công suất. Điều này có nghĩa là một bộ tản nhiệt khí chỉ khoảng 36 USD hoàn toàn có thể kiểm soát nhiệt độ của mọi CPU phổ thông trên thị trường.
Lý do duy nhất để sử dụng AIO sẽ là để ép xung CPU và đẩy giới hạn hiệu năng của nó, hoặc nếu bạn đang sử dụng các CPU cực mạnh như Ryzen 7950X hoặc 9950X cho các tác vụ chuyên nghiệp và muốn vắt kiệt từng chút hiệu suất. Tuy nhiên, tôi thường không quan tâm đến các CPU flagship.
Hiện tại, tôi sử dụng PC desktop của mình chủ yếu để chơi game và một số tác vụ nhẹ khác không gây nhiều áp lực lên CPU. Đối với những loại tải CPU này, ngay cả một bộ tản nhiệt khí bình dân cũng hoàn toàn đủ khả năng.
Tản nhiệt khí Deepcool AK620 Digital trong hệ thống PC gaming.
Tôi đang sử dụng AMD Ryzen 5700X3D và bộ tản nhiệt Scythe Mugen 5 Rev. B mà tôi đã dùng cho CPU trước đó (AMD Ryzen 5600X) vẫn hoàn toàn đủ sức làm mát. Nói cách khác, một bộ tản nhiệt tôi đã mua cách đây hơn bốn năm với giá khoảng 50 USD vẫn đang hoạt động rất tốt. Với dự định sử dụng 5700X3D cho đến khi socket AM6 ra mắt, tôi sẽ dùng cùng một bộ tản nhiệt khí này trong ít nhất bảy năm. Ngay cả khi tôi chọn một CPU X3D cao cấp trong lần build máy tiếp theo, tôi vẫn sẽ ghép nối nó với tản nhiệt khí vì nó tiết kiệm chi phí hơn AIO, và tôi hoàn toàn tin tưởng rằng tản nhiệt khí sẽ đủ sức, bởi vì tải nặng nhất đối với CPU sẽ là chơi game – vốn ít gây căng thẳng cho bộ xử lý hơn các tác vụ chuyên sâu khác như mã hóa video, xử lý ảnh/video hoặc render CPU.
Tuổi Thọ và Độ Bền Vượt Trội Của Tản Nhiệt Khí
Như tôi đã đề cập, bộ tản nhiệt CPU hiện tại của tôi dự kiến sẽ hoạt động ít nhất bảy năm. Và ngay cả khi quạt của nó hỏng, tôi có thể dễ dàng thay thế bằng bất kỳ quạt 120mm nào có sẵn trên thị trường. Nhưng nếu tôi chọn AIO cho dàn máy năm 2020 của mình, tôi sẽ không dám chắc rằng nó sẽ còn hoạt động ổn định sau bảy năm sử dụng liên tục.
Quạt tản nhiệt Phanteks T30-120 hiệu suất cao.
Trong khi tản nhiệt khí chỉ có một điểm hỏng hóc phổ biến duy nhất (quạt), thì AIO lại có nhiều điểm yếu tiềm tàng hơn. Ngoài quạt, chúng ta còn phải kể đến bơm, nguy cơ rò rỉ chất lỏng, và sự tích tụ cặn bẩn do ăn mòn có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng. Chất lượng chất lỏng làm mát không đảm bảo hoặc sự phát triển của vi khuẩn bên trong vòng lặp kín của AIO cũng có thể dẫn đến hỏng bơm và suy giảm hiệu năng làm mát.
Quạt tản nhiệt ARCTIC P12 Max tiết kiệm chi phí nhưng hiệu quả.
Nhìn chung, bạn nên coi mình là may mắn nếu bộ AIO của bạn hoạt động hơn sáu hoặc bảy năm mà không gặp vấn đề gì. Ngược lại, nếu bạn mua một chiếc Noctua NH-D15 từ khi nó ra mắt vào năm 2014, rất có thể bộ tản nhiệt đó vẫn đang hoạt động mạnh mẽ như ngày đầu tiên, bởi vì phần duy nhất có thể hỏng hóc dễ dàng thay thế, và bạn có thể đặt mua miễn phí các bộ kit gắn cho các socket CPU mới trực tiếp từ Noctua.
Tản Nhiệt Khí Thân Thiện Với Các Hệ Thống PC SFF (Small Form Factor)
Mặc dù tôi không và sẽ không sử dụng CPU trong PC Windows của mình cho bất kỳ tác vụ nào nặng hơn chơi game, tôi đã suy nghĩ về việc xây dựng một dàn máy Small Form Factor (SFF) cho lần build tiếp theo. Nhiều vỏ case mini-ITX có khả năng hỗ trợ tản nhiệt tháp không mấy lý tưởng.
Vỏ case mini-ITX Cooler Master NR200 hỗ trợ tản nhiệt linh hoạt.
Tuy nhiên, điều này không phải là vấn đề đối với nhu cầu sử dụng của tôi, bao gồm một CPU X3D hoặc một CPU tầm trung dùng để chơi game và không làm gì nhiều hơn thế. Ngay cả các bộ tản nhiệt khí low-profile siêu nhỏ gọn, chẳng hạn như Noctua NH-L12S, cũng đủ sức cho một CPU như Ryzen 9800X3D nếu tất cả những gì bạn làm là chơi game và có một vài quạt hút gió được gắn bên trong thùng máy.
Hai vỏ case Fractal Design Ridge dành cho hệ thống SFF.
Nếu tôi chọn một chiếc vỏ case rộng rãi hơn thay vì Fractal Terra hoặc Ridge – cả hai đều không thể chứa bất kỳ bộ tản nhiệt tháp low-profile nhỏ gọn nào khác – thì tôi có thể chọn Thermalright Peerless Assassin 120 Mini và ghép nối nó với hầu hết mọi CPU phổ thông. Bộ tản nhiệt nhỏ gọn nhưng mạnh mẽ này có đủ “oomph” cho bất kỳ CPU nào trên thị trường nếu chơi game là tác vụ nặng nhất được thực hiện.
Đề Cao Công Năng Hơn Hình Thức: Không Màng Đến RGB và “Gimmicks” AIO
Tôi hiểu tại sao nhiều người xây dựng PC lại ưa chuộng AIO hơn tản nhiệt khí. Chúng có thể trông đẹp mắt hơn rất nhiều so với bất kỳ bộ tản nhiệt khí nào, đặc biệt nếu bạn chọn thiết kế gương vô cực (infinity mirror) hoặc màn hình LCD cùng với quạt ARGB.
Hai bộ tản nhiệt AIO với thiết kế RGB và màn hình LCD.
Đối với nhiều game thủ PC và những người đam mê máy tính, hình thức cũng quan trọng, hoặc thậm chí quan trọng hơn chức năng. Nếu đó là trường hợp của bạn, xin chúc mừng. Cứ thỏa sức và chọn bộ tản nhiệt AIO xa hoa nhất.
Nhưng tôi là người coi trọng chức năng hơn hình thức. Tôi đặt PC desktop của mình dưới sàn cạnh bàn làm việc, vì vậy một chiếc gương vô cực hay màn hình LCD hiển thị thông số hệ thống hoặc hoạt ảnh đẹp mắt là hoàn toàn vô dụng đối với tôi.
Phần duy nhất của PC mà tôi quan tâm đến vẻ ngoài là vỏ case. Mọi thứ bên trong vỏ case chỉ cần hoạt động tốt và êm ái. Tất cả những yếu tố khác, bao gồm cả vẻ ngoài, đều không quan trọng.
Kết Luận
Tản nhiệt khí mang lại nhiều lợi ích vượt trội so với tản nhiệt AIO, đặc biệt là về chi phí, hiệu năng làm mát đủ cho hầu hết các nhu cầu sử dụng phổ thông, tuổi thọ bền bỉ và độ tin cậy cao hơn. Chúng cũng linh hoạt hơn trong việc lắp đặt vào các hệ thống PC SFF và không đòi hỏi sự bảo trì phức tạp. Với tôi, sự ưu tiên hàng đầu là công năng, hiệu suất làm mát ổn định và độ ồn thấp, chứ không phải các yếu tố thẩm mỹ như RGB hay màn hình LCD.
Mặc dù tản nhiệt chất lỏng AIO đang là xu hướng được ưa chuộng trong giới gaming PC phổ thông, nhưng trừ khi các CPU trong tương lai trở nên quá “khát” điện năng đến mức tản nhiệt khí không còn khả thi, tôi sẽ không bao giờ chuyển sang sử dụng AIO. Hãy cân nhắc kỹ nhu cầu thực tế và ngân sách của bạn để đưa ra lựa chọn tản nhiệt CPU phù hợp nhất cho dàn PC của mình. Đừng ngần ngại chia sẻ quan điểm của bạn trong phần bình luận bên dưới!