Bạn có thể đã nghe nói rằng Linux có thể trông giống bất cứ thứ gì bạn muốn, nhưng khả năng tùy biến của nó thực sự đến đâu? Liệu bạn có thể dễ dàng điều chỉnh giao diện và cảm giác của bản phân phối Linux theo ý muốn, hay nó đòi hỏi phải “mày mò” sâu trong terminal? Bài viết này của trithuccongnghe.net sẽ giới thiệu đến bạn 5 bản phân phối Linux nổi bật, cho thấy những gì thực sự có thể làm được với khả năng tùy chỉnh.
Linux mang đến khả năng cá nhân hóa vượt trội mà các hệ điều hành phổ biến như macOS và Windows không thể sánh kịp. Tuy nhiên, không phải tất cả các bản phân phối (distro) đều được tạo ra như nhau, và một số thì có khả năng tùy biến cao hơn những bản khác. Một số distro cung cấp sự đơn giản, cho phép bạn thay đổi bố cục chỉ bằng một cú nhấp chuột. Những bản khác lại giống như một “tấm canvas” trống, để bạn tự do tạo nên kiệt tác của riêng mình. Dù bạn ưu tiên sự kiểm soát tối đa hay sự tiện lợi dễ tiếp cận, chắc chắn một trong những bản phân phối này sẽ khơi gợi tính sáng tạo trong bạn.
Các giao diện đa dạng của một số bản phân phối Linux cho thấy khả năng tùy biến
1. Zorin OS: Lựa chọn thân thiện cho người mới khám phá Linux tùy biến
Zorin OS là một bản phân phối Linux thân thiện với người mới, có giao diện tương tự Windows, cho phép bạn điều chỉnh giao diện và cảm giác của desktop bằng một ứng dụng đồ họa chuyên dụng – Zorin Appearance. Mặc định, bản phân phối này có bố cục giống Windows 7. Tuy nhiên, chỉ với vài cú nhấp chuột, bạn có thể biến nó trông giống Windows XP hoặc có bố cục giống Windows 8, tập trung vào cảm ứng với trình khởi chạy ứng dụng toàn màn hình – mặc dù với các biểu tượng ứng dụng thay vì Live Tiles. Ngoài ra, còn có phiên bản trả phí của distro này là Zorin OS Pro, bao gồm nhiều bố cục tùy chỉnh hơn nữa, trông giống macOS, Windows 11 và ChromeOS.
Về cơ bản, Zorin OS đang sử dụng một phiên bản tùy chỉnh mạnh mẽ của môi trường desktop GNOME. Đúng vậy, đây chính là GNOME cung cấp sức mạnh cho Ubuntu và Fedora. Nhưng như bạn có thể thấy, Zorin OS trông hoàn toàn khác so với các bản phân phối dựa trên GNOME khác. Với việc sử dụng khéo léo GNOME extensions và các chủ đề tùy chỉnh, Zorin OS cho phép bạn dễ dàng chuyển đổi giữa các bố cục desktop mặc định của một số hệ điều hành phổ biến nhất.
Lợi ích khi sử dụng Zorin OS
- Giao diện thân thiện, dễ sử dụng cho người mới chuyển từ Windows hoặc macOS.
- Khả năng thay đổi bố cục desktop chỉ bằng vài cú nhấp chuột thông qua Zorin Appearance, không cần kiến thức kỹ thuật sâu.
- Cung cấp trải nghiệm tùy biến đa dạng và trực quan.
- Tối ưu tốt cho trải nghiệm người dùng phổ thông.
Lý do Zorin OS có thể không dành cho bạn
- Các bố cục hiện đại và hấp dẫn hơn thường độc quyền cho phiên bản Pro (trả phí) của distro.
- Các phiên bản Zorin OS mới thường ra mắt sau các bản phát hành Ubuntu LTS vài tháng, đôi khi là vài năm, dẫn đến việc không cập nhật được các tính năng mới nhất kịp thời.
| Phù hợp nhất cho | – Người mới dùng Linux – Người di cư từ Windows – Người tìm kiếm tùy biến desktop dễ dàng bằng cách click chuột |
|---|---|
| Yêu cầu tối thiểu | – Bộ xử lý lõi kép 1GHz – 1.5GB RAM – 15GB bộ nhớ (phiên bản Core), 40GB (phiên bản Pro) |
| Liên kết tải xuống | Tải Zorin OS |
Zorin OS với giao diện giả lập Windows, thể hiện khả năng tùy chỉnh mạnh mẽ
2. Ubuntu: Sức mạnh tùy biến ẩn mình của hệ điều hành Linux
Nếu bạn là người mới làm quen với Linux và vừa bắt đầu sử dụng Ubuntu, bạn có thể có ấn tượng rằng đây là một bản phân phối tối giản, chỉ cho phép bạn điều chỉnh hình nền và màu sắc chủ đạo. Tuy nhiên, như bạn đã thấy với Zorin OS, một bản phân phối dựa trên Ubuntu và sử dụng GNOME, thì tiềm năng tùy biến là vô cùng lớn. Trên thực tế, nhiều người dùng đã tự mình điều chỉnh Ubuntu để nó trông giống Windows 11 và macOS một cách đáng kinh ngạc. Tất cả những điều này đều có thể thực hiện được bằng cách sử dụng GNOME Extensions và Custom Themes.
Việc tùy chỉnh Ubuntu không liền mạch như việc nhấp vào vài nút như bạn làm với ứng dụng Zorin Appearance. Bạn sẽ cần cài đặt một vài ứng dụng, cụ thể là GNOME Tweaks và GNOME Extension Manager, sau đó bắt đầu cài đặt các extension sẽ giúp bạn điều chỉnh và tăng cường bố cục desktop. Sau đó, bạn sẽ cần cài đặt các chủ đề sẽ giúp bạn điều chỉnh thiết kế và thẩm mỹ của desktop. Việc này đòi hỏi kỹ thuật hơn một chút, nhưng đổi lại bạn có toàn quyền kiểm soát chi tiết về cách bạn muốn xây dựng desktop của mình.
Lợi ích khi sử dụng Ubuntu
- Hỗ trợ driver xuất sắc, mang đến một bản phân phối hoạt động với hầu hết phần cứng ngay lập tức.
- Là bản phân phối Linux phổ biến nhất, cực kỳ dễ tìm các hướng dẫn và tài liệu, rất phù hợp cho người mới dùng Linux.
- Sự linh hoạt của phiên bản Hỗ trợ Dài hạn (LTS) cho sự ổn định lâu dài và phiên bản không LTS để truy cập các tính năng và công cụ mới mỗi sáu tháng.
- Bao gồm AppArmor theo mặc định như một lớp bảo mật bổ sung.
Lý do Ubuntu có thể không dành cho bạn
- Trung tâm phần mềm mặc định ưu tiên Snap apps, vốn được biết là tải chậm hơn và chiếm nhiều dung lượng đĩa hơn.
- Bao gồm một hệ thống telemetry tùy chọn (có thể tắt), dù được ẩn danh hóa, nhưng có thể gây lo ngại cho những người dùng quan tâm nhiều đến quyền riêng tư.
| Phù hợp nhất cho | – Người tìm kiếm hệ thống đa năng – Người cần khả năng tương thích phần cứng tối đa |
|---|---|
| Yêu cầu tối thiểu | – Bộ xử lý lõi kép 2GHz trở lên – 4GB RAM – 25GB bộ nhớ |
| Liên kết tải xuống | Tải Ubuntu Desktop |
Màn hình Ubuntu với giao diện terminal đang mở, minh họa khả năng tùy biến sâu
3. Archcraft: Đỉnh cao của sự tối giản và nghệ thuật trong tùy chỉnh Linux
Archcraft là một bản phân phối tương đối mới và một trong những bản trông tuyệt đẹp! Bố cục, bảng màu và giao diện tổng thể tạo nên một vẻ đẹp hiện đại và bóng bẩy, độc đáo của Linux! Hơn nữa, bản phân phối này đi kèm với 15 chủ đề (hoặc phong cách) ngay khi cài đặt, bạn có thể dễ dàng áp dụng chúng bằng menu chuột phải.
Điều ấn tượng hơn là mỗi phong cách này thay đổi hoàn toàn hình nền, bảng màu, gói biểu tượng và bố cục desktop để mang đến 15 không gian độc đáo với trải nghiệm người dùng khác biệt. Bạn cũng có thể kết hợp và ghép nối các yếu tố này từ mỗi chủ đề, mang lại khả năng tạo ra hàng trăm biến thể khác nhau.
Nếu điều đó vẫn chưa đủ ấn tượng, Archcraft cũng là một trong những bản phân phối nhẹ nhất mà tôi từng gặp. Sau khi cài đặt mới, nó chiếm ít hơn 10GB dung lượng đĩa và sử dụng dưới 500MB RAM khi ở chế độ không hoạt động! Điều này có thể thực hiện được vì Archcraft tránh các môi trường desktop nặng nề, và thay vào đó sử dụng một trình quản lý cửa sổ, Openbox, cực kỳ nhẹ. Vấn đề duy nhất khi sử dụng Openbox là bạn sẽ cần phải viết script (giống như lập trình) để cấu hình thiết kế và bố cục của nó. May mắn thay, Archcraft đi kèm với 15 biến thể độc đáo, vì vậy bạn không cần phải lo lắng về việc tự xây dựng một cái nào – trừ khi bạn muốn!
Lợi ích khi sử dụng Archcraft
- Giao diện tinh tế, hiện đại, độc đáo với hơn 15 chủ đề có sẵn, mang đến sự tùy chỉnh đa dạng ngay lập tức.
- Cực kỳ nhẹ, chiếm ít tài nguyên hệ thống (dưới 10GB ổ đĩa, dưới 500MB RAM khi rảnh), lý tưởng cho phần cứng cũ hoặc cấu hình thấp.
- Cung cấp mức độ tùy chỉnh sâu về mặt thẩm mỹ mà vẫn giữ được hiệu suất cao.
- Lý tưởng cho người dùng có kinh nghiệm muốn một hệ thống nhanh, đẹp và có thể cá nhân hóa một cách triệt để.
Lý do Archcraft có thể không dành cho bạn
- Các bản phân phối Linux dựa trên Arch yêu cầu bảo trì hệ thống định kỳ và do đó không được khuyến nghị cho người mới bắt đầu.
- Distro này sẽ yêu cầu bạn sử dụng terminal và chỉnh sửa các file cấu hình thường xuyên hơn so với các distro khác.
- Nếu bạn chưa quen với trình quản lý cửa sổ (window manager), trải nghiệm người dùng sẽ cảm thấy xa lạ khi bạn mới bắt đầu.
| Phù hợp nhất cho | – Những người đam mê Arch hoặc muốn thử Arch Linux. – Người dùng yêu thích tùy biến hệ thống sâu. – Người dùng Linux có kinh nghiệm, thoải mái với việc chỉnh sửa file cấu hình và làm việc trong terminal. – Người tìm kiếm hệ thống đẹp mắt nhưng cực kỳ nhẹ. |
|---|---|
| Yêu cầu tối thiểu | – Bộ xử lý 64-bit (x86_64) – 1GB RAM – 10GB bộ nhớ |
| Liên kết tải xuống | Tải Archcraft |
So sánh giao diện GNOME của Ubuntu và Arch Linux, cho thấy sự khác biệt trong thiết kế
4. Fedora KDE Plasma Spin: Trải nghiệm môi trường desktop Plasma thuần túy và linh hoạt
Quay trở lại với thế giới của các môi trường desktop, KDE Plasma có lẽ là DE có khả năng tùy biến cao nhất. Hiện có rất nhiều bản phân phối sử dụng KDE Plasma – một số được tùy chỉnh nhiều, số khác thì ít – nhưng theo ý kiến của tôi, Fedora KDE Plasma Spin là cách tốt nhất để trải nghiệm Plasma thuần túy.
Ngay khi cài đặt, bản phân phối này cung cấp trải nghiệm desktop truyền thống giống Windows với thanh tác vụ ở dưới cùng, trình khởi chạy ứng dụng ở bên trái và các cài đặt nhanh ở bên phải. Tuy nhiên, bạn có thể thay đổi tất cả những điều đó. Bạn có thể di chuyển thanh tác vụ đến bất cứ đâu bạn muốn. Bạn thậm chí có thể có nhiều thanh tác vụ!
Bạn cũng có thể thay đổi vị trí của Trình khởi chạy ứng dụng và khu vực Cài đặt nhanh, xóa chúng hoặc đặt chúng ở giữa. Ngoài ra còn có hỗ trợ cho các widget desktop, bạn cũng có thể thêm chúng vào thanh tác vụ của mình.
Đó chỉ là những gì bạn có thể làm với bố cục tổng thể. Ngoài ra còn có hàng tấn script và hiệu ứng desktop để điều chỉnh cách desktop hoạt động và cách bạn tương tác với nó. Phần tốt nhất là bạn có các công cụ đồ họa để giúp bạn thực hiện những tùy chỉnh này.
Lợi ích khi sử dụng Fedora
- Các phiên bản mới được phát hành mỗi sáu tháng và có tất cả các công cụ và gói phần mềm mới nhất.
- Cực kỳ ổn định và đáng tin cậy ngay cả khi tập trung vào việc cung cấp phần mềm tiên tiến.
- SELinux được bật theo mặc định để tăng cường bảo mật.
- Một trong những bản phân phối tốt nhất cho các nhà phát triển với vô số công cụ thân thiện với nhà phát triển được tích hợp sẵn.
Lý do Fedora có thể không dành cho bạn
- Với sự tập trung vào các ứng dụng mã nguồn mở, bản phân phối này loại bỏ tất cả các ứng dụng và driver độc quyền.
- Bạn có thể gặp sự cố khi cài đặt trên PC chạy GPU NVIDIA, do thiếu driver NVIDIA độc quyền.
- Mỗi phiên bản chỉ được hỗ trợ trong 13 tháng, sau đó nó sẽ ngừng nhận các bản cập nhật.
| Phù hợp nhất cho | – Người dùng KDE Plasma thuần túy – Những người đam mê mã nguồn mở – Các nhà phát triển phần mềm |
|---|---|
| Yêu cầu tối thiểu | – Bộ xử lý lõi kép 2GHz hoặc nhanh hơn – 2GB RAM – 15GB bộ nhớ |
| Liên kết tải xuống | Tải Fedora KDE Plasma |
Biểu tượng KDE Plasma cùng các giao diện desktop Linux khác nhau, thể hiện sự linh hoạt
5. Garuda Linux: Biến tấu KDE Plasma cực chất cho trải nghiệm cá nhân hóa
Nếu bạn muốn xem những gì thực sự có thể làm được với KDE Plasma, bạn không cần tìm đâu xa ngoài Garuda Linux. Có hai “hương vị” của Garuda Linux sử dụng phiên bản KDE Plasma tùy chỉnh làm desktop mặc định – phiên bản Dragonized và phiên bản Mokka – và cả hai đều tuyệt đẹp. Bạn còn nhớ KDE Plasma, mặc định, trông giống Windows không? Chà, Garuda đã thay đổi hoàn toàn điều đó để ủng hộ một desktop kiểu macOS với dock ở dưới cùng và một thanh panel ở trên cùng với trình khởi chạy ứng dụng, cài đặt nhanh và thậm chí là thanh menu!
Trong khi cả hai phiên bản giữ nguyên bố cục, chúng lại thay đổi tổng thể thẩm mỹ. Phiên bản Dragonized mang phong cách thiết kế táo bạo, nổi bật, đậm chất game thủ, neon-infused, cyberpunk, trong khi Mokka mang lại cảm giác chuyên nghiệp, bóng bẩy và tinh tế hơn – rất phù hợp cho một máy tính làm việc. Dù bạn chọn tùy chọn nào, bạn sẽ có một desktop thu hút mọi ánh nhìn ở quán cà phê – dựa trên kinh nghiệm cá nhân.
Lợi ích khi sử dụng Garuda Linux
- Là bản phân phối dựa trên Arch, giống như Archcraft, bạn có quyền truy cập vào AUR (Kho lưu trữ người dùng Arch) và các gói phần mềm mới ngay khi chúng có sẵn.
- Nó đi kèm với các tối ưu hóa hệ thống cụ thể như Zen Linux Kernel và zRAM để tận dụng tối đa phần cứng hiện đại.
- Đây là một trong những bản phân phối tốt nhất cho chơi game trên Linux.
- Đi kèm với các công cụ đồ họa mạnh mẽ để bảo trì hệ thống, có nghĩa là bạn hiếm khi cần chạm vào terminal.
Lý do Garuda Linux có thể không dành cho bạn
- Ngay cả với tất cả các công cụ đồ họa, một bản phân phối dựa trên Arch có thể gây choáng ngợp cho người mới dùng Linux.
- Yêu cầu bảo trì hệ thống thường xuyên, điều này có thể hơi quá sức về mặt kỹ thuật đối với một số người.
- Là một bản phân phối định hướng hiệu suất, nó có thể gặp khó khăn khi hoạt động tốt trên phần cứng cũ hơn.
| Phù hợp nhất cho | – Game thủ Linux – Người dùng Linux chuyên nghiệp – Người thích desktop bắt mắt |
|---|---|
| Yêu cầu tối thiểu | – Bộ xử lý hiện đại khá tốt – 4GB RAM – 30GB bộ nhớ |
| Liên kết tải xuống | Tải Garuda Linux |
Máy tính chơi game chạy Garuda Linux với giao diện Dragonized, nhấn mạnh khả năng tùy biến và tối ưu hiệu năng
Lựa chọn bản phân phối Linux nào phù hợp với bạn?
Nếu bạn là người mới làm quen với Linux và chỉ muốn một bản phân phối để thử các bố cục desktop khác nhau và xem cái nào phù hợp nhất với quy trình làm việc của mình, thì hãy chọn Zorin OS. Tuy nhiên, nếu bạn đã biết mình muốn gì và muốn tự tạo ra nó, bạn có thể chọn Ubuntu hoặc Fedora KDE Plasma tùy thuộc vào việc bạn thích GNOME hơn KDE Plasma.
Garuda Linux tỏa sáng như một lựa chọn cho những người không muốn dành hàng giờ để cấu hình hệ thống và đã thích không gian cũng như thẩm mỹ của phiên bản Mokka hoặc Dragonized. Việc đi sâu vào và vô hiệu hóa một tính năng cụ thể mà bạn không thích sẽ đơn giản hơn nhiều, so với việc tự mình tải xuống, cài đặt và kích hoạt tất cả chúng. Archcraft cũng giải quyết một vấn đề tương tự bằng cách cung cấp 15 chủ đề Openbox được cấu hình sẵn trông cực kỳ ấn tượng. Tuy nhiên, tôi chỉ khuyến nghị bản phân phối này nếu bạn là người dùng Linux có kinh nghiệm và cảm thấy thoải mái với việc chỉnh sửa các file cấu hình và làm việc trong terminal.
Bắt đầu trải nghiệm Linux tùy biến như thế nào?
Nếu bạn thích một trong số chúng, tôi thực sự khuyên bạn nên dùng thử bản phân phối và xem tất cả các tùy chọn tùy chỉnh trước khi cài đặt nó trên hệ thống của bạn. Một máy ảo VirtualBox có thể là một công cụ tuyệt vời ở đây, cho phép bạn tạo các hệ thống ảo chạy từng bản phân phối này. Khi bạn tìm thấy một bản phân phối đạt được sự cân bằng hoàn hảo giữa khả năng tùy biến và dễ sử dụng cho mình, hãy tiếp tục và cài đặt nó trên hệ thống của bạn!
Kết luận
Qua bài viết này, trithuccongnghe.net hy vọng đã cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về tiềm năng tùy biến vô hạn của hệ điều hành Linux thông qua 5 bản phân phối hàng đầu. Dù bạn là người mới hay chuyên gia, luôn có một lựa chọn Linux phù hợp để bạn thỏa sức sáng tạo và cá nhân hóa không gian làm việc của mình. Đừng ngần ngại khám phá và biến chiếc máy tính của bạn thành một tác phẩm nghệ thuật công nghệ độc đáo! Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn dưới phần bình luận hoặc ghé thăm trithuccongnghe.net để tìm hiểu thêm về thế giới Linux.