Trong kỷ nguyên số, việc sở hữu một hệ thống lưu trữ mạng (NAS – Network Attached Storage) tại nhà đã trở nên ngày càng phổ biến. Mặc dù thị trường có nhiều sản phẩm NAS thương mại sẵn có, nhưng việc tự tay xây dựng một hệ thống NAS tùy chỉnh không chỉ mang lại trải nghiệm thú vị mà còn giúp bạn kiểm soát hoàn toàn về hiệu suất, dung lượng và chi phí. Là chuyên gia của trithuccongnghe.net, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn từng bước lựa chọn các linh kiện cần thiết để kiến tạo nên một “trái tim” lưu trữ mạnh mẽ, phù hợp với nhu cầu của người dùng công nghệ tại Việt Nam.
Việc tự xây dựng NAS cho phép bạn linh hoạt tùy chỉnh cấu hình theo ý muốn, từ một máy chủ lưu trữ dữ liệu đơn thuần đến một trung tâm media mạnh mẽ có khả năng xử lý các tác vụ phức tạp như chuyển mã video 4K (transcoding) hay chạy các ứng dụng Docker. Hãy cùng khám phá những thành phần cốt lõi để tạo nên một hệ thống NAS tự build vượt trội.
Lựa Chọn Vỏ Case: Nền Tảng Quan Trọng Cho Hệ Thống NAS Của Bạn
Khi bắt tay vào tự xây dựng NAS, một trong những quyết định đầu tiên và quan trọng nhất là chọn vỏ case. Kích thước và thiết kế của vỏ case sẽ định hình tổng thể hệ thống của bạn, ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng ổ cứng có thể lắp đặt và không gian mà NAS chiếm dụng. Nếu bạn hướng tới một hệ thống mỏng gọn, khả năng lưu trữ sẽ bị giới hạn. Ngược lại, một vỏ case lớn hơn sẽ mang lại không gian thoải mái cho nhiều ổ cứng và khả năng mở rộng trong tương lai.
Một trong những vỏ case được đánh giá cao và rất phù hợp cho việc xây dựng NAS là Fractal Design Node 804. Với thiết kế nhỏ gọn nhưng thông minh, vỏ case này có đủ không gian cho tới tám ổ cứng 3.5 inch, đồng thời hỗ trợ cả bo mạch chủ mITX và mATX. Đây là lựa chọn lý tưởng để chứa đựng hệ thống lưu trữ của bạn, đảm bảo khả năng mở rộng lâu dài.
Vỏ case Fractal Design Node 804 nhỏ gọn dành cho hệ thống NAS với khả năng chứa nhiều ổ cứng
Lựa chọn vỏ case phù hợp ngay từ đầu sẽ giúp bạn đặt nền móng vững chắc cho hệ thống NAS tự build của mình. Fractal Design Node 804 là một ví dụ điển hình về vỏ case kết hợp được khả năng chứa nhiều ổ cứng và kích thước hợp lý, đáp ứng nhu cầu của đa số người dùng NAS tại nhà.
Bộ Xử Lý (CPU): Quyết Định Sức Mạnh Hoạt Động Của NAS
Việc chọn bộ xử lý (CPU) cho NAS hoàn toàn phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng thực tế của bạn. Nếu NAS chỉ đơn thuần là một máy chủ lưu trữ tệp tin (file server), bạn hoàn toàn có thể chọn các CPU đời cũ hơn để tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, nếu bạn có ý định chạy các tác vụ nặng hơn như chuyển mã media (transcoding) cho Plex hoặc Emby, hay chạy các máy ảo (VM) và ứng dụng Docker, thì một CPU mạnh mẽ hơn với đồ họa tích hợp (iGPU) là rất cần thiết.
Mặc dù có nhiều lựa chọn CPU trên thị trường, Intel Core i3-14100 là một ứng cử viên sáng giá. Mặc dù không phải là CPU mạnh nhất, nó tích hợp đồ họa Intel UHD Graphics 730, hoạt động xuất sắc cho việc chuyển mã media trên Plex và các tác vụ tương tự. Tránh phiên bản i3-14100F vì nó không có iGPU, làm giảm đáng kể khả năng xử lý media của NAS.
Cận cảnh bộ xử lý (CPU) và bo mạch chủ, minh họa vị trí lắp đặt linh kiện quan trọng cho NAS
Bộ xử lý Intel i3-14100 có bốn nhân, tám luồng với xung nhịp lên tới 4.7GHz. Hỗ trợ PCIe 5.0 và 4.0, cũng như tương thích với cả RAM DDR4 và DDR5, CPU này lý tưởng cho các hệ thống cấp thấp và máy chủ lưu trữ. Đồ họa tích hợp Intel UHD Graphics 730 có khả năng xuất độ phân giải lên đến 8K và xử lý nhiều luồng chuyển mã media cùng lúc.
Hộp đựng bộ xử lý Intel Core i3-14100, một lựa chọn CPU hiệu quả cho máy chủ NAS
Cuối cùng, việc lựa chọn CPU phù hợp là do bạn quyết định. Quan trọng nhất là CPU bạn chọn phải có các tính năng cần thiết cho mục đích sử dụng NAS của bạn.
Bo Mạch Chủ (Motherboard): Trái Tim Kết Nối Mọi Linh Kiện NAS
Sau khi chọn được CPU, bước tiếp theo là bo mạch chủ – một quyết định gần như quan trọng không kém. Bo mạch chủ sẽ xác định các khả năng kết nối và mở rộng của máy chủ NAS. Ví dụ, nếu bạn chọn hệ thống mini-ITX, bạn sẽ chỉ có một khe cắm PCIe, đồng nghĩa với việc không thể chạy đồng thời bộ điều khiển lưu trữ (storage controller) và card đồ họa rời.
Nếu bạn đã chọn vỏ case như Node 804 được đề cập ở trên, thì một bo mạch chủ microATX sẽ là một lựa chọn hợp lý. Ngoài form factor, hãy kiểm tra kỹ các tính năng mà bo mạch chủ cung cấp. Các tính năng quan trọng cần có bao gồm ít nhất một cổng LAN 2.5GbE để đảm bảo tốc độ truyền dữ liệu nhanh và hỗ trợ ổ cứng SSD NVMe. Wi-Fi không quá quan trọng đối với NAS vì hệ thống này nên được kết nối trực tiếp qua Ethernet để tối ưu hiệu suất và độ ổn định.
Bo mạch chủ MSI, linh kiện quan trọng quyết định khả năng mở rộng và kết nối của hệ thống NAS
Bo mạch chủ ASRock B760M Pro RS là một lựa chọn tuyệt vời, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí trên và tương thích với CPU Intel i3-14100. Nó có cổng LAN 2.5GbE, ba khe cắm M.2 NVMe, bốn cổng SATA, hai khe PCIe x16, và nhiều hơn nữa, cung cấp nền tảng vững chắc cho một NAS mạnh mẽ. Bo mạch chủ này tương thích với các bộ xử lý Intel thế hệ 12, 13 và 14, hỗ trợ bộ nhớ DDR5, có một khe PCIe 5.0 x16 và một khe PCIe 3.0 x16. Với LAN 2.5GbE tích hợp, Wi-Fi và Bluetooth, cùng với hỗ trợ USB-A và USB-C, ASRock B760M Pro RS là một lựa chọn khởi đầu tuyệt vời cho cả máy tính chơi game và máy chủ mini.
Bo mạch chủ ASRock B760M Pro RS, hỗ trợ CPU Intel đời mới, DDR5 và nhiều cổng kết nối cho NAS
Bộ Nhớ RAM: Đừng Tiết Kiệm Khi Xây Dựng NAS
Bộ nhớ RAM thường là linh kiện mà nhiều người ít đầu tư khi xây dựng NAS. Tuy nhiên, trên thực tế, NAS của bạn nên có ít nhất 16GB RAM để hoạt động hiệu quả. Một quy tắc chung thường được áp dụng là 1GB RAM cho mỗi 1TB dung lượng lưu trữ bạn có. Mặc dù 64GB RAM DDR5 sẽ là lựa chọn lý tưởng cho một hệ thống NAS cao cấp, để cân nhắc về ngân sách, việc bắt đầu với bộ kit RAM 16GB DDR5 của Crucial là một điểm khởi đầu tốt cho hầu hết các máy chủ.
Thanh RAM máy tính, linh kiện không thể thiếu để đảm bảo hiệu suất hoạt động ổn định của NAS
Bộ kit RAM Crucial DDR5 16GB (2x8GB) này có tốc độ 4800MHz. Mặc dù đây là một kit RAM cấp thấp và không tận dụng được tốc độ cực cao mà DDR5 có khả năng đạt được, nó vẫn là một giải pháp đáng tin cậy và tiết kiệm chi phí cho cả PC chơi game và máy chủ của bạn. Thậm chí, nó vượt trội hơn các thanh RAM DDR4 cao cấp về thông số kỹ thuật.
Bộ kit RAM Crucial DDR5 16GB (2x8GB) 4800MHz, lựa chọn tốt cho bộ nhớ của hệ thống NAS
Thực tế, càng nhiều RAM bạn có thể trang bị, hệ thống NAS của bạn sẽ càng hoạt động mượt mà và hiệu quả hơn. Nếu ngân sách cho phép, hãy trang bị 64GB hoặc nhiều hơn bộ nhớ DDR5. Có thêm RAM trong hệ thống NAS không bao giờ là thừa và sẽ giúp hệ thống xử lý đa nhiệm tốt hơn, đặc biệt khi chạy các dịch vụ và ứng dụng phức tạp.
Ổ Cứng HDD Chuyên Dụng NAS: Bảo Vệ Dữ Liệu Tối Ưu
Ổ cứng là thành phần mà bạn tuyệt đối không nên tiết kiệm khi xây dựng một hệ thống NAS. Mặc dù bạn có thể sử dụng các ổ cứng thông thường, nhưng việc này không được khuyến nghị. Với NAS, các ổ đĩa này hoạt động liên tục 24/7/365 và thường xuyên ghi một lượng lớn dữ liệu. Điều này đòi hỏi một loại ổ cứng có khả năng chịu đựng áp lực hoạt động cao và liên tục.
Bạn không nhất thiết phải mua ổ cứng mới hoàn toàn. Để tiết kiệm chi phí, nhiều người dùng NAS có kinh nghiệm thường chọn mua các ổ đĩa đã được tân trang (refurbished) hoặc tái sản xuất (remanufactured). Quan trọng nhất là đảm bảo ổ đĩa bạn chọn phải được đánh giá là “NAS-rated” (chuyên dụng cho NAS). Những ổ đĩa này được thiết kế với độ bền và độ tin cậy cao hơn để hoạt động trong môi trường máy chủ.
Ổ cứng HDD HGST Ultrastar 12TB Helium tân trang, chuyên dụng cho NAS với độ bền cao
Ổ cứng HGST / WD Ultrastar 12TB Helium NAS là một lựa chọn tuyệt vời, cung cấp 256MB bộ nhớ đệm, tốc độ quay 7200RPM và được xếp hạng cấp độ trung tâm dữ liệu (data center-grade) để mang lại hiệu suất tối ưu và tuổi thọ cao cho hệ thống lưu trữ mạng của bạn.
Ổ cứng HGST WD Ultrastar 12TB HDD, một lựa chọn đáng tin cậy cho lưu trữ dữ liệu lớn trong NAS
Ổ cứng HGST WD Ultrastar 12TB đã tân trang là một lựa chọn phổ biến, mang lại mức giá hợp lý trên mỗi TB cùng với chế độ bảo hành đáng tin cậy (thường là 5 năm). Hãy luôn ưu tiên các ổ cứng chuyên dụng cho NAS để đảm bảo an toàn và hiệu suất cho dữ liệu quý giá của bạn.
Tận Dụng SSD Để Tăng Tốc Và Mở Rộng Khả Năng Của NAS
Mặc dù hệ thống NAS của bạn có thể đã có rất nhiều dung lượng lưu trữ từ các ổ đĩa HDD truyền thống, việc bổ sung một hoặc hai ổ SSD (Solid State Drive) sẽ mang lại nhiều lợi ích đáng kể. Tùy thuộc vào hệ điều hành NAS bạn sử dụng, việc có SSD trong hệ thống có thể giúp tăng tốc độ truyền dữ liệu đáng kể thông qua cơ chế bộ nhớ đệm (caching). Bạn cũng có thể sử dụng SSD để lưu trữ các máy ảo, ứng dụng Docker, hoặc thậm chí là hệ điều hành của NAS.
Chúng tôi khuyến nghị sử dụng ổ cứng M.2 NVMe cho cả bộ nhớ đệm và ổ đĩa khởi động (boot drive) nếu hệ điều hành của bạn hỗ trợ khởi động từ M.2. Nếu bạn xây dựng hệ thống với bo mạch chủ ASROCK B760M như đã gợi ý, bạn sẽ có ba khe cắm M.2. Việc sử dụng một khe cho SSD cache NVMe và một khe cho SSD boot NVMe sẽ giúp giữ lại các cổng SATA quan trọng, dành cho việc kết nối các ổ cứng HDD dung lượng lớn.
Logo Samsung trên mặt sau của một ổ SSD NVMe tốc độ cao, lý tưởng cho cache và khởi động NAS
Ổ SSD NVMe Silicon Power 2TB UD90 PCIe 4.0 M.2 là một lựa chọn tuyệt vời cho bộ nhớ đệm (cache) của bạn. Nó có tốc độ đọc lên tới 5.000MB/s và tốc độ ghi gần như tương đương ở 4.800MB/s. Chạy trên làn PCIe 4.0×4, ổ SSD M.2 này hoàn hảo cho nhu cầu lưu trữ tốc độ cao, chiếm rất ít không gian trong hệ thống và giữ các cổng SATA trống cho ổ cứng HDD.
Ổ SSD NVMe Silicon Power UD90 2TB PCIe 4.0, giải pháp lưu trữ nhanh cho cache và ứng dụng Docker trên NAS
Ngoài ra, để làm ổ đĩa khởi động, Silicon Power cũng cung cấp một ổ đĩa 256GB với mức giá phải chăng. Sự kết hợp giữa SSD cache và boot sẽ giúp hệ thống NAS của bạn hoạt động nhanh chóng và phản hồi tốt hơn đáng kể.
Card Đồ Họa (GPU): Khi Nào NAS Cần Sức Mạnh Xử Lý Đồ Họa Riêng?
Mặc dù CPU Intel i3-14100 có đồ họa tích hợp UHD 730 khá tốt, nhưng đôi khi một card đồ họa rời (GPU) sẽ phù hợp hơn với nhu cầu của bạn. Cho dù bạn đang chạy các tác vụ AI chuyên sâu hay chỉ đơn giản là muốn có nhiều tùy chọn chuyển mã hơn trong Plex hoặc Emby, một card đồ họa rời có thể nâng cao đáng kể khả năng của máy chủ NAS.
Đây là một yếu tố phụ thuộc nhiều vào sở thích và mục đích sử dụng cá nhân. Chúng tôi khuyến nghị nên chọn GPU của NVIDIA. Mặc dù AMD có những card đồ họa mạnh mẽ, nhưng chúng không được hỗ trợ rộng rãi như CUDA và NVENC của NVIDIA khi nói đến các tác vụ mã hóa/giải mã (encoding/decoding) và khối lượng công việc AI. Điều này khiến NVIDIA trở thành lựa chọn vượt trội trong hầu hết các trường hợp dùng cho NAS.
Card đồ họa ASUS Dual NVIDIA GeForce RTX 3050 6GB OC, tăng cường khả năng transcoding cho máy chủ Plex NAS
Card đồ họa ASUS Dual RTX 3050 6GB OC là một lựa chọn cấp thấp vững chắc cho mọi trường hợp sử dụng. Với 6GB VRAM và khả năng cấp nguồn trực tiếp qua khe PCIe mà không cần đầu nối nguồn phụ, nó có thể xử lý tới tám phiên chuyển mã Plex gốc và hơn 20 luồng chuyển mã. Đây là một lựa chọn tuyệt vời cho những người có ngân sách hạn chế nhưng muốn nâng cấp khả năng xử lý media của NAS.
Nguồn Máy Tính (PSU): Cung Cấp Năng Lượng Ổn Định Cho NAS
Sau khi đã lựa chọn tất cả các linh kiện chính, bước cuối cùng là kiểm tra xem hệ thống của bạn sẽ tiêu thụ bao nhiêu điện năng. Công cụ như PCPartPicker là cách tuyệt vời để tính toán tổng công suất yêu cầu của hệ thống, bao gồm cả RAM và ổ NVMe.
Sử dụng các linh kiện đã được đề cập trong bài viết này, bao gồm bốn ổ đĩa Ultrastar 12TB, hệ thống NAS ước tính sẽ chỉ tiêu thụ tối đa khoảng 349W theo PCPartPicker. Điều này có nghĩa là bạn hoàn toàn có thể sử dụng một bộ nguồn (PSU) 600W, đây là mức công suất tối thiểu mà chúng tôi thường khuyến nghị.
Bộ nguồn Thermaltake Smart Series 600W là một PSU đạt chuẩn 80 Plus, được thiết kế để cấp nguồn cho hầu hết các máy tính để bàn ATX hiện đại. Với công suất 600W, PSU này có thể dễ dàng chạy các PC chơi game cấp thấp đến trung bình mà không gặp vấn đề gì.
Bộ nguồn Thermaltake Smart Series 600W 80 Plus, cung cấp năng lượng ổn định và hiệu quả cho hệ thống NAS
Nếu bạn có kế hoạch nâng cấp các linh kiện mạnh mẽ hơn trong tương lai, bạn có thể cân nhắc một PSU có công suất cao hơn ngay từ đầu. Tuy nhiên, đối với nhu cầu NAS cơ bản, một bộ nguồn 600W như Thermaltake Smart Series sẽ hoạt động rất tốt.
Chọn Hệ Điều Hành (OS) Phù Hợp Cho NAS Tùy Chỉnh Của Bạn
Với tất cả phần cứng đã được lựa chọn, đã đến lúc quyết định hệ điều hành (OS) cho NAS của bạn. Chúng tôi khuyến nghị tránh sử dụng Windows, không phải vì vấn đề bản quyền, mà vì nó không được xây dựng để chạy một hệ thống NAS chuyên dụng. Windows thiếu các tính năng RAID hoặc khả năng dự phòng (redundancy) mà bạn mong muốn, và việc chia sẻ tệp tin trong Windows có thể khá phức tạp.
Hai hệ điều hành được đề xuất hàng đầu cho NAS tự build là TrueNAS và Unraid. TrueNAS là một hệ điều hành miễn phí, dựa trên hệ thống tệp ZFS mạnh mẽ, nổi tiếng về tính toàn vẹn và bảo vệ dữ liệu. Trong khi đó, Unraid là một hệ điều hành trả phí, sử dụng hệ thống parity riêng của nó để cung cấp khả năng dự phòng. Đối với người dùng NAS phổ thông, Unraid thường được coi là lựa chọn ưu việt hơn nhờ sự linh hoạt và dễ sử dụng.
Giao diện dashboard của Unraid trên màn hình máy tính, hiển thị thông tin và thống kê máy chủ NAS
Nếu bạn chọn Unraid, hãy nhớ chuẩn bị một ổ USB flash 32GB USB 2.0. Unraid yêu cầu ổ USB để khởi động hệ thống. Điều này có nghĩa là ổ SSD 256GB bạn dùng làm boot drive có thể được sử dụng cho mục đích khác, chẳng hạn như lưu trữ các ứng dụng hoặc máy ảo bổ sung.
Kết Luận
Việc tự xây dựng một hệ thống NAS tại nhà không chỉ là một dự án công nghệ thú vị mà còn mang lại sự kiểm soát tối đa đối với dữ liệu và khả năng mở rộng của bạn. Bằng cách cẩn thận lựa chọn từng linh kiện – từ vỏ case, CPU, bo mạch chủ, RAM, ổ cứng HDD chuyên dụng, SSD cache, GPU tùy chọn cho đến bộ nguồn và hệ điều hành – bạn có thể tạo ra một “đám mây” cá nhân mạnh mẽ, bền bỉ và phù hợp chính xác với nhu cầu của mình.
Với các linh kiện được liệt kê trong bài viết này, tổng chi phí ước tính để xây dựng một hệ thống NAS như vậy có thể vào khoảng 35 triệu đồng (tương đương 1.350 USD, tùy thuộc vào giá linh kiện tại thị trường Việt Nam). Hệ thống này sẽ cung cấp cho bạn 48TB dung lượng lưu trữ thô, khoảng 36TB dung lượng khả dụng với RAID/parity, cùng với 2TB SSD NVMe cho bộ nhớ đệm và một ổ đĩa khởi động riêng.
Hãy bắt tay vào khám phá thế giới NAS tự build và tận hưởng khả năng lưu trữ, chia sẻ và quản lý dữ liệu một cách chuyên nghiệp ngay tại ngôi nhà của bạn. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào trong quá trình xây dựng, đừng ngần ngại để lại bình luận phía dưới!