Đối với nhiều tín đồ bàn phím cơ, sự say mê thường xoay quanh bản thân chiếc bàn phím – phong cách gắn kết, vật liệu tiêu âm đa dạng và tính thẩm mỹ. Tuy nhiên, theo góc nhìn của tôi, người đã dành nhiều thời gian khám phá thế giới này, chính switch và keycap mới là “nhân tố thay đổi cuộc chơi” thực sự, quyết định phần lớn âm thanh và cảm giác gõ của chiếc bàn phím. Tại trithuccongnghe.net, chúng tôi tin rằng việc hiểu rõ và tùy biến hai thành phần này sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho trải nghiệm gõ phím cá nhân, khẳng định tầm quan trọng của chúng trong cộng đồng công nghệ Việt Nam.
Switch và Keycap: Tầm Ảnh Hưởng Vượt Trội So Với Bộ Bàn Phím
Tôi không có ý nói rằng chiếc bàn phím bạn chọn để build là không quan trọng – nó chắc chắn có vai trò cốt lõi. Một chiếc vỏ bàn phím giá rẻ, rỗng tuếch với chất lượng lắp ráp kém có thể trở thành điểm yếu chí mạng cho bất kỳ bản build nào. Chất lượng và tính năng của PCB (bảng mạch in) cũng đóng một vai trò nhất định, và nếu bạn muốn dễ dàng thay đổi switch, một PCB hot-swappable là lựa chọn không cần suy nghĩ.
Bàn phím cơ tháo keycap lộ switch Gateron vàng
Tuy nhiên, một khi bạn đã sở hữu một chiếc bàn phím đủ tốt, đáp ứng mọi tiêu chí cơ bản, sẽ không còn nhiều điều bạn có thể làm để cải thiện âm thanh của nó, ngoài một vài thủ thuật mod bàn phím cơ bản như tinh chỉnh và lube stabilizer, hoặc áp dụng Tempest tape mod.
Hơn nữa, bàn phím cơ giá rẻ chưa bao giờ tốt đến thế – bạn không cần phải chi một khoản tiền lớn để có được một chiếc bàn phím gasket-mounted, hot-swappable. Điều này giúp bạn tiết kiệm tiền cho việc đầu tư vào các loại switch và keycap aftermarket chất lượng. Một ví dụ điển hình là chiếc Ajazz AK820 của tôi. Nó là một nền tảng vững chắc cho một bản build tùy chỉnh.
Bàn phím cơ Ajazz AK820
Ajazz AK820 là một bàn phím cơ giá phải chăng với layout 75%, cấu trúc gasket, và switch hot-swappable. Nó cũng có núm xoay điều chỉnh âm lượng, cáp USB-C có thể tháo rời và keycap PBT OEM, mang lại trải nghiệm gõ thoải mái. Thay vì liên tục mua những chiếc bàn phím mới, tôi nhận ra rằng việc sưu tập switch và keycap vừa phải chăng hơn, vừa thú vị hơn rất nhiều. Switch và keycap hầu như là “universal”, nghĩa là chúng có thể phù hợp với hầu hết các loại bàn phím. Quan trọng hơn, chúng có tác động lớn nhất đến thẩm mỹ, âm thanh và cảm giác gõ.
Tôi đã thử nghiệm đủ mọi loại mod trên bàn phím của mình, và mặc dù chúng cực kỳ rẻ tiền và có thể giúp bạn đạt được âm thanh “thocky”, nhưng không có gì thay đổi trải nghiệm gõ nhiều như một bộ switch và keycap mới.
Switch: Yếu Tố Thay Đổi Hoàn Toàn Âm Thanh và Cảm Giác Gõ
Khay đựng switch Akko V3 Creamy Purple Pro
Tại cốt lõi của mỗi bàn phím cơ là các switch. Chúng là yếu tố định hình rõ ràng nhất về âm thanh và cảm giác gõ của bàn phím. Cho dù bạn ưa thích switch linear (nhấn mượt mà), tactile (có khấc cảm nhận) hay clicky (phát ra tiếng click khi nhấn), có một dải switch gần như vô tận để bạn thỏa sức thử nghiệm.
Bạn muốn một switch linear mượt mà, “creamy”? Hãy tìm đến Gateron Milky Yellow Pros. Bạn thích âm thanh giòn tan, “clacky” hơn? HMX Xinhais là lựa chọn dành cho bạn. Hay bạn đang tìm kiếm một switch siêu mượt, tương đối nhẹ nhưng có khấc tactile mạnh mẽ? Tôi hoàn toàn tin tưởng vào Akko V3 Creamy Purple Pros vì lý do đó.
Chi tiết switch Akko V3 Creamy Purple Pro
Akko V3 Creamy Purple Pro là một switch tactile đã được lube sẵn với khấc tactile mạnh 55g ở phía trên, sau đó là lực nhấn rất nhẹ 30g và hành trình tổng cộng ngắn 3.0mm. Chúng là những switch tuyệt vời với giá phải chăng dành cho các typist.
Nếu bạn chỉ mới sử dụng các loại switch Cherry, bạn thực sự đã bỏ lỡ rất nhiều. Tôi không nói rằng Cherry là tệ (hoàn toàn ngược lại), nhưng có vô số thương hiệu switch khác cung cấp các loại switch chất lượng cao, mỗi loại đều có cảm giác và hiệu suất độc đáo riêng, đang chờ bạn khám phá.
Cận cảnh switch Outemu Silent Peach V3
Nếu bạn có một PCB hot-swappable, việc lắp đặt switch thường chỉ mất không quá một giờ, vì vậy rất đáng để bỏ công sức. Khi mua switch, việc chọn loại đã được lube sẵn là một lựa chọn thông minh. Đừng chỉ dừng lại ở đó – hãy chú ý đến các yếu tố khác như lực nhấn (operating force), hành trình phím (travel distance), liệu chúng có phải là loại silent (im lặng) không, chiều dài và loại lò xo (ví dụ: linear so với progressive, một giai đoạn so với hai giai đoạn), vật liệu thân (stem) và vỏ (housing), cùng các yếu tố nhỏ khác. Tất cả những chi tiết nhỏ đó cộng lại sẽ tạo nên trải nghiệm cuối cùng.
Keycap: Cách Nâng Cấp Bàn Phím Dễ Dàng và Hiệu Quả
Mặc dù switch đóng vai trò lớn trong cảm giác và âm thanh của bàn phím, keycap cũng không kém phần quan trọng. Rốt cuộc, chúng là phần mà các ngón tay của bạn thực sự chạm vào.
Trước hết, keycap chiếm ưu thế về mặt hình ảnh tổng thể của bàn phím. Ngoài một vài phần vỏ case lộ ra, keycap chiếm hầu hết không gian thị giác và có thể thay đổi hoàn toàn diện mạo bàn làm việc của bạn. Cho dù bạn thích keycap dễ thương với tông màu pastel nhẹ nhàng, keycap gaming mạnh mẽ với các cạnh trong suốt để tối đa hóa hiệu ứng RGB, hay keycap retro gợi nhớ về những chiếc bàn phím và bộ điều khiển cổ điển, có rất nhiều lựa chọn keycap giá cả phải chăng để bạn lựa chọn.
Bàn phím Ajazz AK820 đang thay keycap xanh tùy chỉnh
Tuy nhiên, không chỉ là vẻ ngoài. Keycap cũng ảnh hưởng đến âm thanh và cảm giác gõ của bàn phím. Các profile keycap (hình dạng của bộ keycap) quan trọng hơn bạn nghĩ, vì vậy hãy chú ý khi mua hoặc kết hợp các bộ keycap.
Các profile có đường cong như OEM và Cherry mang lại trải nghiệm gõ rất tự nhiên và thoải mái. Các profile phẳng như XDA có xu hướng tạo cảm giác giống bàn phím laptop hơn. Các profile cực kỳ cao như SA mang đến trải nghiệm gõ độc đáo, không giống bất kỳ điều gì bạn từng thử trước đây. Một điều khác cần lưu ý là keycap dày hơn thường tạo ra âm thanh sâu hơn, “thocky” hơn so với keycap mỏng.
Keycap được tháo rời từ bàn phím SteelSeries Apex Pro Gen 3 Wireless
Tuy nhiên, vật liệu làm keycap là khía cạnh quan trọng nhất. Hai loại phổ biến nhất là ABS và PBT (các loại nhựa), nhưng bạn cũng có thể bắt gặp PC, POM, cao su và một số vật liệu độc đáo như gốm, kim loại và gỗ. Ngay cả lớp hoàn thiện bề mặt cũng đóng một vai trò. Tôi có vài bộ PBT, với các lớp hoàn thiện từ sần sùi, có hạt đến mịn màng, mượt mà.
Điều tuyệt vời nhất ở keycap là bạn có thể dễ dàng thay thế chúng trên bất kỳ bàn phím nào chỉ với một keycap puller đơn giản. Giả sử cả switch và keycap của bạn đều sử dụng cùng loại stem (thường là MX-style), chúng sẽ tương thích. Tuy nhiên, bạn vẫn cần chú ý đến hàng phím dưới cùng, vì một số bàn phím không sử dụng chiều dài keycap tiêu chuẩn. Các bàn phím gaming như chiếc Corsair K70 cũ của tôi là một ví dụ điển hình, mặc dù chúng đã được khắc phục ở các mẫu mới hơn.
Mô hình keycap in 3D trong phần mềm thiết kế
Lợi Ích Của Việc Sở Hữu Nhiều Bàn Phím (Hay Kit Barebones)
Bộ sưu tập năm bàn phím cơ trên bàn làm việc
Hiện tại, tôi không muốn mua thêm bàn phím chỉ để sưu tập chúng; tôi muốn mua thêm vì tôi cần một “ngôi nhà” cho tất cả các bộ switch và keycap của mình. Bao gồm cả những bộ đang có trên bốn chiếc bàn phím của tôi, tôi có tám bộ keycap và chín bộ switch, và tôi có thể sẽ mua nhiều hơn nữa.
Tin tốt là các bộ kit barebones, như Keychron V1 và EPOMAKER TH80 Pro, được bán mà không kèm keycap và switch, vì vậy tôi có thể sẽ sắm một trong số chúng trong thời gian tới.
Tôi không ngừng thử nghiệm các loại switch và keycap mới chỉ vì chúng khá rẻ. Theo những gì tôi thấy, hầu hết các switch có giá từ 25 đến 50 cent một chiếc, và các bộ keycap có thể rẻ chỉ từ 10–15 USD mà vẫn mang lại chất lượng khá tốt.
Chắc chắn, các loại switch và keycap rẻ hơn có thể không sánh bằng chất lượng của những sản phẩm cao cấp, nhưng chúng vẫn rất đáng giá. Tôi vẫn chưa thể quyết định liệu mình thích âm thanh “creamy”, “thocky”, “marbly” hay “silent” nhất, vì vậy tôi có thể sẽ tiếp tục mua thêm để thử nghiệm.
Nơi Tìm Mua Switch và Keycap Chất Lượng Tại Việt Nam (và Quốc Tế)
Có rất nhiều trang web nơi bạn có thể tìm thấy đa dạng các loại switch và keycap dành cho những người đam mê. Các nhà bán lẻ trực tuyến phổ biến như Amazon, AliExpress và Temu là những địa điểm tuyệt vời để tìm các lựa chọn giá rẻ và phổ biến. Etsy cũng là một nền tảng xuất sắc, đặc biệt cho các loại artisan keycap độc đáo.
Các nhà bán lẻ chuyên biệt dành cho giới đam mê như KBDfans, KPrepublic, Drop, Kinetic Labs, NovelKeys và LumeKeebs cung cấp nhiều lựa chọn cao cấp hơn và đôi khi là các loại switch và keycap tùy chỉnh độc quyền. Một số nhà sản xuất, như Akko và Gateron, cũng bán trực tiếp sản phẩm của họ cho khách hàng.
Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, việc tùy biến bàn phím cơ không chỉ là một sở thích mà còn là một nghệ thuật. Mặc dù một chiếc bàn phím tốt có thể cung cấp nền tảng vững chắc, nhưng “phép màu” thực sự nằm ở switch và keycap. Hai thành phần này mang đến cho bạn một cách tiếp cận phải chăng để tùy chỉnh diện mạo, âm thanh và cảm giác gõ của bàn phím. Cho dù bạn đang tìm kiếm một âm thanh “thock” sâu lắng, một cảm giác mượt mà như bơ, hay một tiếng “clack” giòn tan, sự kết hợp phù hợp của switch và keycap có thể giúp bạn đạt được điều đó trên bất kỳ chiếc bàn phím nào. Hãy bắt đầu hành trình khám phá và tùy biến bàn phím của riêng bạn ngay hôm nay!