Trong thời đại công nghệ hiện nay, nhiều thiết bị như laptop mỏng nhẹ, PC mini (NUC), hay các thiết bị chơi game cầm tay (PC gaming handheld) thường chỉ dựa vào đồ họa tích hợp (integrated graphics). Điều này khiến hiệu năng đồ họa của chúng trở nên hạn chế, đặc biệt là khi bạn muốn trải nghiệm game cấu hình cao hoặc thực hiện các tác vụ đồ họa chuyên sâu. Để khắc phục vấn đề này, giải pháp card đồ họa rời gắn ngoài đã ra đời, với hai hình thức phổ biến là eGPU (external GPU) và eGPU enclosure (khung gắn card đồ họa ngoài). Vậy, giữa hai lựa chọn này, đâu là giải pháp phù hợp nhất cho nhu cầu của bạn và điểm khác biệt cốt lõi giữa chúng là gì? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết để giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt.
eGPU và eGPU Enclosure Khác Biệt Ra Sao?
Mặc dù cùng có mục đích nâng cao hiệu năng đồ họa cho các thiết bị không có khe cắm GPU truyền thống, eGPU và eGPU enclosure lại có những đặc điểm cấu tạo và cách thức hoạt động khác nhau đáng kể.
eGPU (External GPU): Giải Pháp Tất Cả Trong Một
Đúng như tên gọi, một thiết bị eGPU là một giải pháp tất cả trong một (All-in-One – AIO) được lắp ráp sẵn, bao gồm cả card đồ họa và vỏ bảo vệ, sẵn sàng để sử dụng ngay lập tức với PC giới hạn bởi đồ họa tích hợp. Các thiết bị này thường được thiết kế để tối ưu hóa không gian và sự tiện lợi, phù hợp với các laptop mỏng nhẹ, PC mini hoặc PC gaming handheld.
Một số eGPU cao cấp còn tích hợp thêm nhiều cổng kết nối tiện ích khác như cổng USB-A tốc độ cao, USB-C, cổng xuất video, khe cắm thẻ SD, thậm chí cả khe M.2 SSD để mở rộng lưu trữ. Ví dụ điển hình là phiên bản Thunderbolt 5 của ASUS XG Mobile eGPU mới được công bố, không chỉ mạnh mẽ về đồ họa mà còn rất đa năng.
Trong hầu hết các trường hợp, eGPU sử dụng các GPU di động (dedicated laptop GPUs) thay vì GPU máy tính để bàn. Chẳng hạn, OneXGPU, một trong những eGPU hàng đầu, tích hợp Radeon RX 7600M XT – một GPU di động của AMD. Phiên bản kế nhiệm của nó, OneXGPU 2, còn mạnh mẽ hơn với Radeon RX 7800M XT. Tương tự, phiên bản Thunderbolt 5 của ASUS XG Mobile eGPU sẽ đi kèm với một trong các card đồ họa di động NVIDIA RTX 5000 series mới.
Razer Core X Chroma, một khung eGPU (external GPU enclosure) trên bàn làm việc, thể hiện sự gọn gàng cho giải pháp card đồ họa ngoài.
eGPU Enclosure (Khung Gắn Card Đồ Họa Ngoài): Linh Hoạt và Nâng Cấp
Ngược lại, eGPU enclosure (hay còn gọi là eGPU dock) chỉ đơn thuần là một vỏ hoặc khung rỗng. Thiết bị này được thiết kế để bạn có thể tự lắp đặt một card đồ họa máy tính để bàn (desktop graphics card) thông thường vào đó, sau đó kết nối toàn bộ hệ thống với PC thông qua các cổng như Thunderbolt/USB 4 hoặc OCuLink.
Các eGPU enclosure thường đi kèm với một khe cắm PCIe cho card đồ họa, các cổng cần thiết để kết nối với PC chủ, và các cổng nguồn để kết nối với bộ nguồn (PSU) riêng. Một số giải pháp cao cấp hơn có thể có bộ nguồn tích hợp sẵn và các cổng phụ như USB, cổng video, đầu đọc thẻ SD.
Khi Nào eGPU Là Lựa Chọn Tốt Hơn?
Nếu bạn sở hữu một PC chỉ có đồ họa tích hợp và có ít nhất cổng Thunderbolt 3 hoặc USB 4, và đang phân vân giữa eGPU và eGPU enclosure, thì eGPU thường là lựa chọn tối ưu hơn trong phần lớn các trường hợp.
Đầu tiên, eGPU đã được lắp ráp sẵn và hoàn toàn sẵn sàng để sử dụng. Quy trình thiết lập trở nên vô cùng đơn giản: chỉ cần kết nối eGPU với thiết bị của bạn, cắm nguồn điện, và nếu PC nhận diện được eGPU ngay lập tức, bạn đã có thể bắt đầu trải nghiệm.
Thiết bị eGPU OneXGPU tích hợp card đồ họa Radeon RX 7600M XT, đặt trên bàn làm việc, minh họa giải pháp card đồ họa rời di động.
Hơn nữa, eGPU thường chiếm ít không gian hơn đáng kể so với eGPU enclosure. Điều này là do chúng thường dựa trên các GPU di động, vốn có kích thước nhỏ gọn hơn rất nhiều so với GPU máy tính để bàn. Ví dụ, GIGABYTE AORUS Gaming Box, một eGPU hiếm hoi sử dụng GPU desktop, có kích thước rất lớn khi so sánh với OneXGPU hay ASUS XG Mobile.
Thiết bị GIGABYTE AORUS Gaming Box tích hợp RTX 4090, một eGPU kích thước lớn chứa GPU desktop, đặt trên bàn.
Nếu bạn sở hữu một thiết bị chơi game cầm tay (PC gaming handheld) có kết nối Thunderbolt hoặc USB 4, việc mang theo một eGPU cùng với thiết bị này sẽ gọn gàng hơn nhiều so với một eGPU enclosure có card đồ họa desktop được lắp đặt bên trong. Cuối cùng, eGPU không đòi hỏi bạn phải mua thêm bất kỳ linh kiện nào. Bạn đã có sẵn GPU và cáp cần thiết để kết nối, và không cần một bộ nguồn phụ trợ nào khác.
Khi Nào Nên Chọn eGPU Enclosure Thay Vì eGPU?
Trong một số tình huống nhất định, eGPU enclosure lại là lựa chọn ưu việt hơn. Nếu bạn không có ý định mang eGPU theo mình và muốn giữ nó cố định tại một vị trí, thì kích thước lớn hơn của eGPU enclosure sẽ không phải là vấn đề.
Thứ hai, nếu bạn đã có sẵn một card đồ họa desktop mạnh mẽ và có thể cả một bộ nguồn (PSU) đang nằm rảnh rỗi, thì việc chi một khoản tiền lớn để mua một eGPU là không cần thiết. Việc sử dụng card đồ họa và bộ nguồn có sẵn với một eGPU enclosure sẽ tiết kiệm chi phí hơn rất nhiều, đặc biệt nếu bạn không ngại mua các tùy chọn giá rẻ hoặc tìm kiếm trên thị trường đồ cũ.
Khung gắn card đồ họa ngoài Razer Core X Chroma, một giải pháp eGPU enclosure phổ biến, được thiết kế để chứa GPU desktop.
Đặc biệt, nếu thiết bị của bạn sở hữu cổng OCuLink – một cổng kết nối thường thấy trên một số PC mini và PC gaming handheld – bạn nên nghiêm túc cân nhắc việc sở hữu một eGPU enclosure OCuLink thay vì một eGPU, ngay cả khi bạn chưa có sẵn card đồ họa rời.
Thiết bị MINISFORUM DEG1 OCuLink eGPU enclosure với card đồ họa và nguồn được lắp đặt, kết nối với một mini PC, minh họa giải pháp nâng cấp hiệu năng qua OCuLink.
OCuLink không chỉ có băng thông cao hơn đáng kể so với Thunderbolt 3/Thunderbolt 4 và USB 4 (64Gbps so với 40Gbps), cho phép nó khai thác hiệu năng chơi game từ card đồ họa lên tới khoảng 25% tốt hơn, mà còn có nhiều lựa chọn eGPU enclosure dock rất phải chăng. Ví dụ, MINISFORUM DEG1 là một lựa chọn tuyệt vời với mức giá phải chăng.
Cổng OCuLink trên dock eGPU Minisforum DEG1, cho thấy khả năng kết nối băng thông cao với card đồ họa rời.
Việc xây dựng một hệ thống dựa trên dock OCuLink có thể rẻ hơn so với việc mua một card đồ họa gắn ngoài AIO. Chẳng hạn, bạn có thể mua một card đồ họa NVIDIA hoặc AMD tầm trung với giá khoảng 300-350 USD (như RTX 4060 hoặc RX 7600), một bộ nguồn tốt khoảng 60 USD, và một eGPU enclosure OCuLink như MINISFORUM DEG1 với giá khoảng 100 USD. Tổng chi phí cho toàn bộ hệ thống này sẽ vào khoảng 500 USD, ít hơn so với số tiền bạn phải trả cho một eGPU AIO tương đương về hiệu năng.
Card đồ họa GIGABYTE GeForce RTX 4060 GAMING OC, một GPU desktop tầm trung phổ biến có thể lắp vào eGPU enclosure.
Ngoài ra, một hệ thống dựa trên eGPU dock hoặc enclosure còn có khả năng nâng cấp vượt trội. Thay vì phải tốn nhiều tiền để mua một eGPU hoàn toàn mới, bạn có thể đơn giản nâng cấp card đồ họa bên trong eGPU dock của mình. Điều này gần như chắc chắn sẽ tiết kiệm chi phí hơn so với việc mua một eGPU AIO mới.
Nguồn máy tính Corsair CX650M, một bộ nguồn ATX bán module có thể sử dụng cho eGPU enclosure.
Dù vậy, nếu bạn sở hữu một thiết bị có cổng Thunderbolt 5, lời khuyên là bạn nên tạm gác lại việc mua eGPU hoặc eGPU enclosure hiện tại. Thay vào đó, hãy chờ đợi các thế hệ eGPU và eGPU enclosure hỗ trợ Thunderbolt 5 ra mắt. Chúng sẽ mang lại băng thông cao hơn cả Thunderbolt 3/4 và OCuLink, với băng thông tối đa mà GPU có thể sử dụng lên tới 80Gbps (tổng băng thông tối đa của Thunderbolt 5 là 120Gbps, nhưng chỉ 80Gbps là song công, có thể sử dụng cho các thiết bị như eGPU).
eGPU và eGPU Enclosure Đều Không Hoàn Hảo
Về lý thuyết, việc kết nối và sử dụng eGPU hoặc eGPU enclosure rất đơn giản: chỉ cần cắm thiết bị vào PC, đảm bảo nguồn điện được kết nối, và mọi thứ sẽ hoạt động trơn tru. Tuy nhiên, thực tế sử dụng các giải pháp đồ họa rời gắn ngoài có thể gặp phải nhiều vấn đề khác nhau.
Bạn nên chuẩn bị tinh thần cho việc khắc phục sự cố, bất kể bạn chọn giải pháp nào. Các vấn đề về driver đồ họa, eGPU không được thiết bị nhận diện, giảm hiệu năng bất thường, và mọi loại lỗi liên quan đến phần mềm và phần cứng đều khá phổ biến. Ví dụ, lỗi “Error 43” khét tiếng thường xuất hiện khi cố gắng sử dụng card đồ họa NVIDIA với eGPU dock là một phần thường thấy của trải nghiệm eGPU.
Lời khuyên từ chúng tôi là bạn nên cân nhắc kỹ những điều này trước khi quyết định mua eGPU hay eGPU dock/enclosure. Mặc dù đôi khi mọi thứ có thể hoạt động hoàn hảo, nhưng khả năng cao là bạn sẽ gặp phải một hoặc nhiều vấn đề trong quá trình thiết lập hệ thống eGPU của mình.
eGPU, eGPU enclosure và các loại dock là những giải pháp hàng đầu hiện nay để tăng cường sức mạnh cho laptop, thiết bị chơi game cầm tay hoặc mini PC của bạn, giúp chúng có thể chạy game ở độ phân giải và tốc độ khung hình cao hơn. Dù bạn chọn giải pháp AIO tiện lợi hay một khung chứa card đồ họa rời linh hoạt, hãy luôn sẵn sàng cho việc khắc phục sự cố để đảm bảo trải nghiệm tốt nhất.
