Màn hình 4K đang ngày càng trở nên phổ biến và có mức giá phải chăng hơn, khiến nhiều người dùng công nghệ tại Việt Nam cân nhắc nâng cấp từ màn hình 1440p hoặc thậm chí 1080p lên một trải nghiệm hình ảnh sắc nét hơn với số lượng điểm ảnh vượt trội. Tuy nhiên, trước khi bạn quá hào hứng với ý tưởng chiêm ngưỡng hơn 8 triệu điểm ảnh trên màn hình của mình, có một số yếu tố quan trọng mà trithuccongnghe.net muốn bạn lưu tâm. Những cân nhắc này có thể giúp bạn nhận ra rằng màn hình 4K không phải lúc nào cũng là lựa chọn tối ưu, hoặc ít nhất là không phải là nâng cấp duy nhất đáng giá mà bạn nên hướng tới.
1. Độ phân giải không phải tất cả: Chất lượng hình ảnh còn nhiều yếu tố
Màn hình Dell 32 inch 4K QD-OLED hiển thị video sắc nét
Chất lượng hình ảnh mà mắt bạn cảm nhận phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó độ phân giải chỉ là một phần. Đây là lý do tại sao một chiếc TV plasma 720p cũ vẫn có thể mang lại hình ảnh sống động hơn nhiều so với các mẫu LCD 1080p cùng thời. Độ tương phản, độ rõ nét chuyển động, gam màu và vô số yếu tố khác quyết định liệu bộ não của bạn có đánh giá hình ảnh là đẹp hay không.
Ở một mức ngân sách nhất định, bạn sẽ luôn phải đánh đổi yếu tố này để lấy yếu tố khác. Nếu bạn mua một màn hình xuất sắc về mọi mặt, bạn sẽ phải đánh đổi về ngân sách. Do đó, nếu bạn mua một màn hình 4K, độ phân giải cao hơn đó có thể phải trả giá bằng việc sử dụng công nghệ tấm nền có độ tương phản kém, tần số quét thấp, hoặc kích thước màn hình nhỏ hơn so với những gì bạn có thể mua được với cùng số tiền.
Màn hình cong MSI MAG 341CQP QD-OLED 34 inch chất lượng cao
Như thường lệ, những yếu tố nào quan trọng nhất với bạn sẽ phụ thuộc vào mục đích sử dụng. Nếu bạn là người chỉnh sửa ảnh hoặc làm các công việc thiết kế đồ họa, độ chính xác màu sắc và gam màu có thể quan trọng hơn nhiều so với độ phân giải thô. Ngược lại, nếu bạn là game thủ, bạn có thể quan tâm nhiều hơn đến tần số quét siêu cao và chuyển động mượt mà, không mờ nhòe. Dĩ nhiên, nếu ngân sách không phải là vấn đề, bạn có thể giải quyết hầu hết các vấn đề này bằng cách chi tiêu nhiều hơn.
2. Chơi game 4K là một khoản đầu tư cực kỳ tốn kém
Hình ảnh quảng bá card đồ họa RTX 5090
Để chạy một trò chơi ở độ phân giải 4K đòi hỏi sức mạnh xử lý đồ họa rất lớn, đặc biệt nếu bạn muốn thiết lập đồ họa ở mức cao, hoặc kích hoạt các tùy chọn nặng như Ray Tracing. Để tận dụng tối đa màn hình 4K khi chơi game, bạn sẽ phải chi từ 1.000 đến 2.000 USD cho một chiếc card đồ họa (như RTX 5080 hoặc 5090), và đó là chưa kể đến chi phí cho các linh kiện máy tính khác mà những GPU này cần để hoạt động hiệu quả nhất.
Dĩ nhiên, nhờ các công nghệ như DLSS và FSR, sử dụng trí tuệ nhân tạo để nâng cấp đồ họa từ độ phân giải thấp hơn, việc đạt được hiệu suất khá tốt từ các GPU tầm trung ở “4K” đã trở nên khả thi. Tuy nhiên, có một lý do khiến game thủ PC thường ưu tiên 1440p như sự cân bằng tốt nhất giữa độ sắc nét của hình ảnh và hiệu suất mượt mà. Nếu chơi game là lý do chính khiến bạn muốn có màn hình 4K, bạn có thể muốn phân bổ ngân sách của mình để có một màn hình độ phân giải thấp hơn nhưng sở hữu các thông số kỹ thuật tốt hơn ở những khía cạnh khác, điều này có thể mang lại lợi ích đáng kể hơn cho trải nghiệm của bạn.
3. Nhiều màn hình 4K quá nhỏ có thể không mang lại lợi ích rõ rệt
Biểu đồ khoảng cách xem tối ưu cho màn hình 4K theo kích thước
Biểu đồ trên cung cấp một ý tưởng sơ bộ về khoảng cách bạn cần ngồi cách màn hình 4K ở một kích thước nhất định để hưởng lợi từ độ phân giải cao hơn. Cần lưu ý rằng các biểu đồ như vậy thường dựa trên các trường hợp sử dụng như xem phim hoặc chơi trò chơi điện tử, nơi bạn muốn toàn bộ màn hình nằm trong tầm nhìn của mình.
Nếu chúng ta nói về công việc trên máy tính, mọi thứ sẽ khác, vì bạn có thể sẽ xem xét kỹ một phần nhỏ của màn hình hơn là chỉ xem video. Tuy nhiên, điều không thể phủ nhận là một khi bạn tăng mật độ điểm ảnh vượt quá một mức nhất định, bạn sẽ không thể phân biệt được sự khác biệt về độ phân giải, bởi vì bạn đã vượt quá khả năng nhìn thấy chi tiết đó của mắt người. Đây là lý do tại sao rất ít nhà sản xuất điện thoại bận tâm đến việc trang bị tấm nền 4K cho điện thoại, và cũng là lý do tại sao ngay cả Apple cũng không trang bị màn hình 4K cho MacBook 14 inch. Đơn giản là không có lợi ích thực sự.
Điều đó không có nghĩa là một người có thị lực tốt không thể phân biệt được sự khác biệt giữa màn hình 1440p và 4K UHD 24 inch ở khoảng cách xem thông thường. Vấn đề là bất kỳ sự khác biệt nào có thể nhận thấy được cũng không xứng đáng với chi phí và sự phức tạp liên quan. Cá nhân tôi thấy rằng màn hình 32 inch màn ảnh rộng và 34 inch siêu rộng ở độ phân giải 1440p trông đã đủ sắc nét, nhưng một lần nữa, đây là điều bạn cần tự mình đánh giá. Dù sao đi nữa, tôi sẽ coi 27 inch là mức tối thiểu mà 4K có ý nghĩa thực tế, và thực sự chỉ ở những kích thước lớn hơn thì lợi ích mới rõ ràng.
4. Bạn vẫn sẽ phải phóng to giao diện người dùng (UI Scaling)
Giao diện Windows 11 với menu cài đặt tỷ lệ hiển thị DPI trên màn hình 4K
Một trong những lý do khiến màn hình 4K hấp dẫn là khả năng hiển thị nhiều thông tin hơn trên màn hình. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng nếu các yếu tố giao diện người dùng (UI) trên màn hình được hiển thị theo tỷ lệ 1:1 với các điểm ảnh của màn hình. Trừ khi bạn mua một màn hình thực sự lớn (hoặc một chiếc TV 4K), nếu không thì những thứ như văn bản, biểu tượng và menu sẽ rất khó đọc và thậm chí khó nhấp vào.
Các hệ điều hành như macOS và Windows 11 sẽ tự động điều chỉnh tỷ lệ các yếu tố UI để mang lại trải nghiệm thoải mái trên các màn hình độ phân giải cao nếu kích thước màn hình yêu cầu. Trên màn hình siêu rộng 34 inch 1440p của tôi, việc điều chỉnh tỷ lệ không cần thiết.
Menu cài đặt tỷ lệ DPI của Windows 11
Tuy nhiên, nếu đây là một màn hình 4K với cùng kích thước vật lý, bạn sẽ phải phóng to các yếu tố lên để có được trải nghiệm UI thoải mái tương tự. Dĩ nhiên, bạn có tùy chọn tắt tính năng này theo cách thủ công, và nếu bạn có thị lực tốt và không ngại văn bản nhỏ li ti, bạn sẽ có một không gian làm việc rộng lớn trên máy tính. Nhưng nếu bạn không thể chịu đựng được điều đó, thì bạn vẫn nhận được cùng một lượng không gian hiển thị trên màn hình, chỉ là với văn bản và đồ họa sắc nét hơn mà thôi.
5. Màn hình siêu rộng (Ultrawide) có thể là lựa chọn hữu ích hơn
Góc làm việc với màn hình chơi game siêu rộng (Ultrawide) cong
Có nhiều cách để tăng số lượng điểm ảnh trên màn hình mà không nhất thiết phải tăng mật độ điểm ảnh. Cụ thể, nếu bạn thay đổi tỷ lệ khung hình của màn hình, bạn có thể có thêm không gian làm việc. Hãy lấy một màn hình 2560×1440 và mở rộng nó thành 3440×1440, bạn sẽ có rất nhiều không gian cho các hoạt động đa nhiệm. Nếu bạn chủ yếu quan tâm đến nội dung 16:9, thì đây không phải là một giải pháp, nhưng cả game thủ và những người làm việc trên máy tính đều có thể hưởng lợi từ tỷ lệ khung hình siêu rộng.
Đối với cá nhân tôi, việc có một màn hình rộng hữu ích hơn nhiều, vì nó giống như có hai màn hình đặt cạnh nhau mà không có viền màn hình ngăn cách. Chia đôi một màn hình 16:9 dẫn đến các cửa sổ quá hẹp đối với nhu cầu của tôi, nhưng chúng lại vừa vặn và vuông vắn trên màn hình 21:9!
Có nhiều lý do chính đáng để mua màn hình 4K, nhưng sự thật là hầu hết mọi người không thực sự cần chúng, và ngay cả khi có, họ cũng không nhận thấy lợi ích to lớn. Điều đó không ngăn cản bạn mua một màn hình 4K tuyệt vời nếu bạn thực sự muốn, nhưng đồng thời, bạn cũng không nên cảm thấy đây là con đường nâng cấp không thể tránh khỏi mà mình phải đi theo. Nhiều điểm ảnh hơn không phải lúc nào cũng làm mọi thứ tốt hơn! Hãy cân nhắc kỹ nhu cầu thực tế và ngân sách của bạn để đưa ra lựa chọn màn hình tối ưu nhất trên trithuccongnghe.net nhé.