Pi-hole đã trở thành một giải pháp được ưa chu chuộng để chặn quảng cáo và theo dõi trên toàn mạng, mang lại trải nghiệm duyệt web sạch sẽ và cải thiện quyền riêng tư. Tuy nhiên, như mọi công cụ mạnh mẽ khác, việc triển khai Pi-hole đôi khi có thể mang đến những bất ngờ không mong muốn nếu bạn không chuẩn bị kỹ lưỡng. Trên thực tế, nhiều người dùng, bao gồm cả các chuyên gia công nghệ, đã từng gặp phải các sự cố dịch vụ hoặc trang web không hoạt động đúng cách sau khi cài đặt Pi-hole.
Là một công cụ chặn nội dung hiệu quả, Pi-hole xuất sắc trong việc ngăn chặn quyền truy cập vào các tên miền nhất định. Nhưng chính khả năng này lại là con dao hai lưỡi, đôi khi chặn nhầm các dịch vụ hoặc tính năng thiết yếu, gây ra sự gián đoạn. Bài viết này sẽ chia sẻ những vấn đề phổ biến mà bạn có thể gặp phải khi sử dụng Pi-hole và các giải pháp khắc phục chi tiết, giúp bạn sẵn sàng cho một trải nghiệm Pi-hole mượt mà và hiệu quả.
Mạng Gia Đình Tê Liệt Khi Máy Chủ Pi-hole Ngoại Tuyến
Một trong những vấn đề gây khó chịu nhất khi mới bắt đầu sử dụng Pi-hole là toàn bộ mạng của bạn có thể ngừng hoạt động nếu máy chủ Pi-hole của bạn gặp sự cố. Để Pi-hole có thể chặn nội dung trên mạng của bạn một cách hiệu quả, nó phải hoạt động như máy chủ DNS duy nhất cho các thiết bị. Thông thường, một router mạng sẽ có hai mục nhập DNS: một chính và một phụ. Nếu bạn chỉ cấu hình một Pi-hole làm DNS chính và không có DNS phụ, hoặc DNS phụ cũng trỏ về Pi-hole đó, thì khi Pi-hole ngoại tuyến, router sẽ không thể phân giải bất kỳ truy vấn DNS nào, dẫn đến toàn bộ mạng bị gián đoạn.
Khi tôi lần đầu triển khai Pi-hole nhiều năm trước, tôi đã gặp phải tình huống này. Vì lúc đó tôi còn khá mới với việc tự host dịch vụ (self-hosting) và quản lý máy chủ, tôi thường xuyên thực hiện bảo trì hệ thống. Mỗi khi tôi khởi động lại máy chủ, tắt ổ đĩa, khởi động lại Docker, hoặc thực hiện bất kỳ thao tác nào khác, mạng của tôi lại bị sập. Pi-hole không khả dụng, và router không thể giải quyết các truy vấn DNS. Đó là lý do tại sao tôi nhanh chóng từ bỏ việc sử dụng Pi-hole hoàn toàn – cho đến khi tôi tìm ra một giải pháp.
Thiết bị Raspberry Pi 5 đặt trên bàn phím laptop, biểu tượng cho máy chủ Pi-hole.
Giải pháp: Triển khai Pi-hole dự phòng kép (Dual Pi-hole Instances)
Hiện tại, tôi đang chạy hai Pi-hole song song. Nếu một máy chủ Pi-hole gặp sự cố, máy chủ còn lại vẫn hoạt động và sẵn sàng xử lý các yêu cầu DNS của tôi. Điều này có được là do tôi đã điền cả hai mục nhập DNS trên router của mình: một cho Pi-hole chính và một cho Pi-hole phụ. Tôi thậm chí còn sử dụng một container Docker để giữ cho hai phiên bản Pi-hole này được đồng bộ hóa, đảm bảo mọi thay đổi tôi thực hiện trên Pi-hole chính sẽ được sao chép sang Pi-hole phụ.
Ảnh chụp màn hình giao diện quản trị Pi-hole v6 hiển thị các số liệu thống kê chặn quảng cáo và truy vấn DNS.
Cách khắc phục đơn giản này giúp mạng của tôi không bị gián đoạn mỗi khi tôi cần bảo trì một trong hai máy chủ Pi-hole. Luôn có một máy chủ trực tuyến, và nếu cả hai đều ngoại tuyến, thì có lẽ mạng của tôi đang gặp phải một vấn đề lớn hơn nhiều so với việc Pi-hole ngừng hoạt động. Ngay cả máy chủ DNS cục bộ của tôi cũng có tính dự phòng, đảm bảo tính ổn định tối đa cho toàn bộ hạ tầng mạng.
Pi-hole “Vô Tình” Chặn Lịch Sử Xem YouTube
Pi-hole chặn tên miền quá hiệu quả, đôi khi nó có thể chặn những thứ không nên chặn, và lịch sử xem YouTube là một trong số đó. Có một danh sách các tên miền thường được thêm vào danh sách cho phép (allow list hay whitelist) trên diễn đàn của Pi-hole, và các tên miền liên quan đến YouTube nằm trong số những mục hàng đầu.
Để khắc phục, bạn cần thêm cả s.youtube.com và video-stats.l.google.com vào danh sách cho phép của Pi-hole. Điều này sẽ giúp lịch sử xem YouTube của bạn hoạt động trở lại. Tiếp theo, việc cho phép www.googleapis.com, youtubei.googleapis.com, và oauthaccountmanager.googleapis.com sẽ giải quyết vấn đề ứng dụng YouTube trên iOS không hoạt động đúng cách.
Một bàn tay cầm điện thoại thông minh hiển thị logo YouTube Premium, minh họa vấn đề lịch sử xem YouTube bị chặn bởi Pi-hole.
Đây là điều đã khiến tôi khá khó chịu khi mới triển khai Pi-hole, nhưng tôi rất vui khi tìm thấy một giải pháp dễ dàng như vậy ngay khi bắt đầu tìm hiểu. Việc tùy chỉnh danh sách cho phép là một kỹ năng cần thiết khi sử dụng Pi-hole.
Sự Cố Cập Nhật Google Chrome Trên Ubuntu
Việc cập nhật Google Chrome trên Ubuntu cũng có thể gặp trục trặc nếu bạn không cẩn thận với Pi-hole. Tên miền dl.google.com chịu trách nhiệm cho quá trình nâng cấp này, và có khả năng nó có thể bị chặn tự động bởi danh sách chặn tiêu chuẩn của Pi-hole.
Để khắc phục điều đó, bạn chỉ cần thêm tên miền dl.google.com vào danh sách cho phép của mình và các bản cập nhật sẽ bắt đầu hoạt động trở lại. Đây là một giải pháp đơn giản, nhưng lại rất quan trọng nếu bạn phụ thuộc vào Google Chrome trên Ubuntu để làm việc hay giải trí.
Logo trình duyệt Google Chrome trên nền tối, đại diện cho vấn đề cập nhật Chrome bị Pi-hole chặn.
Gmail Trên iOS Gặp Trục Trặc
Ứng dụng Gmail trên iOS cũng có thể bị ảnh hưởng bởi Pi-hole, và đây cũng là điều tôi ước mình biết trước. Giống như các giải pháp đã đề cập, đây cũng là một cách khắc phục đơn giản. Chỉ cần thêm googleapis.l.google.com vào danh sách cho phép của bạn và mọi thứ sẽ hoạt động trở lại bình thường. Đôi khi, một tên miền có vẻ không liên quan trực tiếp lại là chìa khóa để mở khóa chức năng của một ứng dụng phổ biến.
Màn hình ứng dụng Gmail đang tải trên iPhone 14 Pro, minh họa sự cố truy cập Gmail trên iOS khi dùng Pi-hole.
Liên Kết Được Tài Trợ Trên Google Search Biến Mất
Là một phần của tính năng chặn nội dung của Pi-hole, các liên kết được tài trợ (sponsored links) ở đầu kết quả tìm kiếm Google có thể ngừng hoạt động. Điều này đã xảy ra với tôi, và tôi muốn vẫn có thể sử dụng những kết quả đó vì chúng thường chính xác là những gì tôi đang tìm kiếm, và không xuất hiện trong các kết quả tìm kiếm tự nhiên cho đến trang thứ hai hoặc thứ ba.
Việc làm cho các liên kết này hoạt động trở lại có thể đau đầu hơn một chút so với các cách khắc phục trên. Hóa ra, bạn chỉ cần thêm www.googleadservices.com vào danh sách cho phép của mình. Nếu cách đó không hiệu quả, việc thêm clients{0-9}.google.com (ví dụ: clients1.google.com, clients2.google.com…) cũng có thể hữu ích, mặc dù với tôi thì không cần thiết.
Kết quả tìm kiếm Google cho từ khóa 'Verizon' với các liên kết được tài trợ (sponsored links) hiển thị, bị chặn bởi Pi-hole.
Một số tên miền quan trọng khác có thể hữu ích để thêm vào danh sách cho phép nếu bạn muốn sử dụng các liên kết tìm kiếm được tài trợ là dartsearch.net, www.googletagmanager.com, www.googletagservices.com, ad.doubleclick.net, t.mvisualiq.net, và clickserve.dartsearch.net. Việc này đòi hỏi một chút kiên nhẫn để tìm ra chính xác những gì cần mở.
Một Số Game Di Động Không Hoạt Động
Với khả năng chặn nội dung của Pi-hole, bạn có thể nhận thấy một số trò chơi di động có thể ngừng hoạt động trên thiết bị của mình. Vì các trò chơi này thường phụ thuộc rất nhiều vào quảng cáo để duy trì hoạt động và một số chức năng có thể liên quan đến việc kết nối với máy chủ quảng cáo, nếu ứng dụng không thể tiếp cận các máy chủ đó, trò chơi có thể ngừng hoạt động hoàn toàn.
Việc khắc phục vấn đề này sẽ khó khăn hơn một chút vì không có một tên miền chung nào để thêm vào danh sách cho phép. Tuy nhiên, bạn có thể theo dõi nhật ký yêu cầu tên miền (domain request logs) trong giao diện Pi-hole để xem tên miền nào đang bị chặn, sau đó thử cho phép tên miền đó. Quá trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn và thử nghiệm.
Thiết Bị Thông Minh “Liên Lạc” Nhiều Hơn Bạn Tưởng
Đây là điểm mấu chốt: tôi hoàn toàn không hề biết có bao nhiêu dịch vụ bên ngoài đang được các thiết bị trên mạng của tôi truy cập. Tôi đã cài đặt một phần mềm vài năm trước, và đã nhanh chóng gỡ cài đặt nó khỏi tất cả các máy tính – hoặc ít nhất là tôi đã nghĩ vậy.
Hóa ra, phần mềm đó có một thành phần “độc hại” ẩn trên hệ thống của tôi và không hiển thị là “đã cài đặt” ở bất cứ đâu. Phần mềm chạy ngầm và thực hiện các cuộc gọi liên tục đến máy chủ của nó nhiều lần mỗi ngày. Cuối cùng tôi đã tìm thấy nó được ẩn trong một thư mục trên ổ C của mình, nhưng chỉ sau khi Pi-hole thông báo cho tôi về các cuộc gọi đang được thực hiện.
Giao diện chặn nội dung Pi-hole với chủ đề Star Trek LCARS, hiển thị các truy vấn DNS, làm rõ lượng dữ liệu thiết bị thông minh gửi đi.
Tôi cũng khá ngạc nhiên khi thấy tần suất các thiết bị thông minh của mình (ổ cắm, công tắc, bóng đèn) liên lạc với các tên miền khác nhau. Một số cuộc gọi này có thể bị chặn, và một số là bắt buộc để các thiết bị hoạt động.
Màn hình iPhone hiển thị các cảnh nhà thông minh với nhiều biểu tượng thiết bị, minh họa hoạt động của các thiết bị IoT trong mạng.
Thành thật mà nói, việc biết được tần suất mạng của tôi thực hiện các cuộc gọi đến các máy chủ ở các quốc gia khác đã thực sự mở mang tầm mắt. Thực tế, điều này đang khiến tôi muốn tập trung vào việc kiểm soát tất cả các thiết bị của mình một cách cục bộ thay vì thông qua internet, nhằm tăng cường quyền riêng tư và bảo mật.
Pi-hole là một công cụ tuyệt vời để nâng cao quyền riêng tư và kiểm soát mạng gia đình, nhưng nó không phải là một giải pháp “cài đặt và quên”. Để tận dụng tối đa Pi-hole mà không gặp phải những phiền toái không đáng có, điều quan trọng là phải hiểu rõ cơ chế hoạt động của nó, biết cách khắc phục các vấn đề phổ biến và sẵn sàng điều chỉnh cấu hình theo nhu cầu cụ thể của bạn. Việc dành thời gian tìm hiểu và cấu hình đúng cách sẽ giúp bạn xây dựng một mạng an toàn, riêng tư và ổn định hơn. Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn khi sử dụng Pi-hole trong phần bình luận bên dưới!