Đồ họa của những tựa game retro thường hiện lên tuyệt đẹp trong tâm trí chúng ta, nhưng mọi thứ dường như thay đổi khi chúng ta thực sự chơi lại chúng. Ngay cả với những trò chơi mà bạn đã dành hàng trăm giờ đắm chìm, đồ họa thường trông tệ hơn nhiều so với những gì bạn nhớ. Vậy tại sao chúng ta luôn có xu hướng “nhớ sai” về đồ họa của những tựa game yêu thích? Bài viết này của trithuccongnghe.net sẽ đi sâu phân tích các yếu tố công nghệ và tâm lý học đằng sau hiện tượng này, từ vai trò của màn hình hiển thị cũ kỹ cho đến những bản tái phát hành không hoàn hảo, và cả sự biến đổi trong kỳ vọng đồ họa của chính chúng ta.
Game Retro Không Được Thiết Kế Cho Màn Hình Hiện Đại
Cho đến khi các hệ máy console HD ra đời, hầu hết trò chơi điện tử đều được thiết kế để chơi trên các loại TV màn hình cathode ray tube (CRT). Mặc dù TV CRT hạn chế mức độ chi tiết có thể hiển thị trong các trò chơi cũ, nhưng các nhà phát triển đã tận dụng những hạn chế này để làm cho đồ họa của họ trở nên ấn tượng hơn.
Kỷ Nguyên TV CRT và Ưu Điểm Ẩn Giấu
TV CRT sở hữu độ phân giải thấp, giúp che đi các vân bề mặt (texture) bị mờ và các mô hình nhân vật thô kệch của các tựa game 3D đời đầu. Đồng thời, chất lượng hình ảnh “mờ ảo” của chúng cũng làm mịn các cạnh răng cưa của các điểm ảnh (pixel sprite) và tài sản 3D. Điều này tạo ra một hiệu ứng làm mềm tự nhiên, khiến đồ họa trông mượt mà và dễ chịu hơn so với khi hiển thị trên màn hình sắc nét.
Máy chơi game SNES kết nối với TV CRT cùng băng game cổ điển
Màn Hình Hiện Đại “Phơi Bày” Khuyết Điểm Cũ
Trừ khi bạn vẫn sở hữu một chiếc TV CRT hoặc có thể mua được một chiếc từ người bán đồ cũ, bạn không thể chơi lại các trò chơi cũ với chất lượng hình ảnh nguyên bản của chúng. TV hiện đại xuất video ở độ phân giải cao hơn, nghĩa là trò chơi sẽ được hiển thị với chất lượng hình ảnh sắc nét hơn. Thật không may, những độ phân giải cao hơn này cũng làm phóng đại các khuyết điểm mà trước đây không được chú ý của đồ họa retro. Không có những hạn chế của TV CRT, việc nhận ra các vân bề mặt bị mờ, mô hình 3D răng cưa, mật độ pixel thấp và các lỗi hình ảnh như hiện tượng “texture warping” của PS1 trở nên dễ dàng hơn nhiều.
Một số trò chơi trên các hệ máy console cũ cũng gặp phải lỗi hình ảnh do màn hình hiện đại. Ví dụ, các trò chơi phát hành trên NES và SNES được thiết kế để phù hợp với tỷ lệ khung hình 4:3, nhưng chúng có thể xuất hiện bị kéo dãn khi hiển thị trên màn hình rộng.
Hình ảnh gameplay The Legend of Zelda: A Link to the Past bị kéo dãn trên màn hình rộng
Điều này không có nghĩa là các trò chơi cũ chắc chắn sẽ trông tệ trên màn hình mới hơn. Nhiều trò chơi với phông nền được dựng sẵn (pre-rendered backgrounds) và đồ họa cách điệu vẫn giữ được giá trị, bất chấp tuổi đời của chúng. Ngay cả khi TV hiện đại làm nổi bật các khuyết điểm, vẫn có rất nhiều điều đáng ngưỡng mộ về những trò chơi có đồ họa đẹp nhất trong kỷ nguyên tiền HD. Tuy nhiên, ngay cả đồ họa retro tốt nhất cũng sẽ xuất hiện tệ hơn một chút nếu không có những lợi thế của TV CRT.
Tất cả những điều này cho thấy rằng màn hình hiện đại có thể làm cho các trò chơi cũ trông tệ hơn so với lần đầu bạn chơi. Mặc dù đồ họa trong game về mặt kỹ thuật là như nhau, nhưng cách chúng được hiển thị trên màn hình có thể thay đổi đáng kể diện mạo của chúng. Những khuyết điểm của TV CRT là một lợi thế ngụy trang cho các nhà phát triển game đời đầu, nhưng việc xem những trò chơi này ở độ phân giải cao hơn không hề mang lại lợi ích gì cho chúng.
Các Phiên Bản Phát Hành Lại Không Phải Lúc Nào Cũng Hoàn Hảo
Các bản port và remaster hiện đại được tối ưu hóa cho màn hình hiện đại, với nhiều bản có vân bề mặt được cải thiện, mô hình 3D được làm lại và các cải tiến hình ảnh khác. Ở mức tốt nhất, những bản phát hành lại này có thể cập nhật các trò chơi cũ để trông đúng như bạn nhớ – nếu không muốn nói là đẹp hơn. Một số bản remaster, như The Legend of Zelda: The Wind Waker HD và Mass Effect Legendary Edition, đã cập nhật các trò chơi tương ứng của chúng với đồ họa có thể cạnh tranh với đồ họa của các trò chơi mới hơn.
Thách Thức Của Bản Port Đơn Thuần và Remaster Không Đồng Bộ
Đáng tiếc, không phải mọi bản phát hành lại đều đạt được cùng một mức độ chất lượng. Các bản port đơn thuần của các tựa game cũ không phải lúc nào cũng bao gồm các cập nhật đồ họa, thay vào đó trình bày trò chơi như khi nó được phát hành ban đầu. Giống như bất kỳ nỗ lực nào để hiển thị các trò chơi không phải HD ở độ phân giải cao hơn, hình ảnh rõ nét hơn chỉ phục vụ mục đích làm nổi bật những hạn chế về đồ họa của các trò chơi này, khiến chúng trông tệ hơn rõ rệt so với phiên bản gốc mặc dù gần như không bị thay đổi.
Một số bản port và remaster sẽ cập nhật một số phần hình ảnh trong khi giữ nguyên những phần khác, dẫn đến một sự thể hiện không nhất quán làm cho những hạn chế về đồ họa của chúng nổi bật hơn nữa. Các bản port hiện đại của Final Fantasy VII và VIII có các mô hình nhân vật được cải thiện đáng kể, nhưng vẻ ngoài chi tiết của chúng lại tương phản với các phông nền được dựng sẵn bị mờ và môi trường 3D đơn giản.
Ảnh chụp màn hình Final Fantasy VIII Remastered với sự không đồng bộ giữa mô hình nhân vật và phông nền
Thảm Họa Remaster: Khi “Làm Lại” Thành “Xấu Hơn”
Trong một số trường hợp hiếm hoi, bản remaster của một trò chơi có thể là một sự xuống cấp hoàn toàn so với bản phát hành gốc. Một vài ví dụ khét tiếng nhất bao gồm Silent Hill: HD Collection và Grand Theft Auto: The Trilogy – Definitive Edition, cả hai đều bị ảnh hưởng bởi đồ họa kém rõ rệt, thiếu hiệu ứng môi trường và một danh sách dài các vấn đề mới được thêm vào. Không phải tất cả các bản remaster đều tệ một cách trắng trợn như những ví dụ này, nhưng ngay cả một số bản remaster được đón nhận tốt như Final Fantasy X HD và Devil May Cry HD Collection cũng gặp phải những lỗi tương tự và suy giảm hình ảnh.
Ảnh chụp màn hình Grand Theft Auto III – The Definitive Edition minh họa chất lượng đồ họa gây tranh cãi
Kỳ Vọng Đồ Họa Hiện Đại và Vai Trò Của Ký Ức
Mặc dù các bản remaster kém chất lượng và TV hiện đại có thể làm cho đồ họa game retro trông tệ hơn bình thường, nhưng chúng không phải lúc nào cũng là nguyên nhân. Ngay cả khi chúng ta chơi lại các trò chơi cũ trên phần cứng gốc và với màn hình hiển thị dự định, chúng hiếm khi khớp với ký ức của chúng ta. Vấn đề này không chỉ xảy ra với các trò chơi từ thập niên 80 và 90; ngay cả các trò chơi phát hành trên các hệ máy console HD, như Xbox 360 và PlayStation 3, cũng thường bị người chơi “nhớ sai”.
Hoài Niệm Biến Dạng Ký Ức Đồ Họa
Trong những trường hợp này, lỗi không nằm ở công nghệ hiện đại, mà nằm ở bộ nhớ của chúng ta. Nói cách khác: Bạn chỉ đơn giản là đã quên những trò chơi này thực sự trông như thế nào. Tuy nhiên, lý do không phải lúc nào cũng đơn giản như vậy. Có một vài yếu tố chính khác góp phần vào cách chúng ta nhớ – hoặc nhớ sai – về các trò chơi yêu thích của mình.
Hoài niệm đóng một vai trò quan trọng trong cách bạn nhớ lại các chi tiết cụ thể. Khi nhớ về các trò chơi mà chúng ta yêu thích, chúng ta có xu hướng tập trung vào những phần hay nhất của chúng hoặc nhìn nhận những khía cạnh nhất định một cách trìu mến hơn so với cảm nhận thực tế khi chơi. Điều này mở rộng đến ký ức của chúng ta về hình ảnh của trò chơi, vốn có thể dễ dàng bị bóp méo bởi cả thiên kiến hoài niệm và những ấn tượng kéo dài.
Ví dụ, Metal Gear Solid 3: Snake Eater và Resident Evil 4 được coi là một trong những trò chơi có đồ họa đẹp nhất trên console vào thời điểm phát hành. Khi nghĩ về những trò chơi này, nhiều người hâm mộ nhớ chúng vì đồ họa chân thực ấn tượng của chúng. Nhưng nếu bạn chơi chúng hôm nay, bạn sẽ thấy rằng hình ảnh của chúng – mặc dù vẫn ấn tượng – không tuyệt vời như bạn có thể nhớ.
So sánh đồ họa game Metal Gear Solid 3 bản gốc và bản làm lại cho thấy sự phát triển đồ họa qua các năm
Tiêu Chuẩn Đồ Họa Thay Đổi Nâng Cao Kỳ Vọng
Vấn đề là tiêu chuẩn của chúng ta về đồ họa – và đặc biệt là “chủ nghĩa hiện thực ảnh” (photorealism) – đã thay đổi rất nhiều trong những năm qua. Đồ họa được coi là sống động như thật 20 năm trước sẽ không còn ấn tượng khi so sánh với các trò chơi mới hơn như The Last of Us Part II và Cyberpunk 2077. Mặc dù vậy, ký ức của chúng ta về các trò chơi cũ có khả năng bị ảnh hưởng bởi các tiêu chuẩn đồ họa hiện tại, đó là lý do tại sao chúng ta thường thất vọng với những trò chơi mà chúng ta nhớ là “chân thực”.
Nhân vật Leon S. Kennedy trong Resident Evil 4, minh họa đồ họa từng được đánh giá cao của game
Quảng Cáo và Trailer Game Gây “Hiểu Nhầm”
Bạn cũng có thể nhớ sai đồ họa của một trò chơi do quảng cáo của nó. Các series hành động như Tomb Raider và các game đối kháng như Tekken nổi bật với hình ảnh pre-rendered của các nhân vật chính trên bìa hộp, tài liệu quảng cáo và các đoạn cắt cảnh. Những hình ảnh này chi tiết hơn đáng kể so với đồ họa trong game (in-engine graphics) – đặc biệt đối với các trò chơi phát hành trên PS1 và PS2 – nhưng rất dễ nhầm lẫn chúng với những miêu tả chính xác của các trò chơi mà bạn đã không chơi trong nhiều năm.
So sánh hình ảnh Tekken 5 pre-rendered và đồ họa trong game, cho thấy sự khác biệt giữa quảng cáo và thực tế
Tương tự, các trailer quảng cáo cho trò chơi điện tử thường sử dụng cảnh quay pre-rendered không phản ánh chính xác hình ảnh trong game. Tuy nhiên, ngay cả các trailer được ghi lại trong game cũng có thể không đáng tin cậy, vì chúng có thể sử dụng phần cứng mà hầu hết người chơi sẽ không có hoặc cài đặt đồ họa không có sẵn trong phiên bản cuối cùng. Giống như hình ảnh pre-rendered, những trailer này có thể dễ dàng đánh lừa bạn, khiến bạn nhớ sai đồ họa của các trò chơi cũ.
Những trò chơi từ thời thơ ấu của bạn hiếm khi – nếu có – trông giống hệt như bạn nhớ, nhưng điều đó không phải lúc nào cũng là một điều tồi tệ. Mặc dù chúng có thể không còn sở hữu đồ họa đẹp nhất, nhiều trò chơi retro vẫn giữ được giá trị nhờ đồ họa vẫn ổn theo thời gian hoặc một phong cách nghệ thuật vượt thời gian. Nhưng nếu bạn muốn chơi những trò chơi cũ này với hình ảnh tốt hơn, các bản remaster hiện đại và các bản mod do người hâm mộ tạo ra có thể cung cấp những bản cập nhật tuyệt vời cho các tựa game kinh điển. Hãy khám phá và trải nghiệm lại những ký ức tuổi thơ theo một cách mới, hiện đại hơn cùng trithuccongnghe.net!