Trong lịch sử ngành công nghiệp game, mỗi thế hệ console mới ra đời luôn được xem là một sự kiện trọng đại, báo hiệu những bước nhảy vọt kỹ thuật khổng lồ. Chúng ta từng chứng kiến những cuộc cách mạng thực sự: từ đồ họa 8-bit đơn giản đến 16-bit sống động, từ thế giới 2D phẳng đến không gian 3D sâu sắc, và từ độ phân giải thấp đến hình ảnh độ nét cao. Tuy nhiên, những thế hệ console gần đây dường như chỉ mang lại những cải tiến đồ họa nhỏ giọt và ít nỗ lực đột phá mang tính sáng tạo.
Với giá console ngày càng tăng và các tựa game mới ít có sự thay đổi đáng kể so với hệ máy cũ, ý nghĩa của các thế hệ console game đang dần trở nên mờ nhạt. Liệu điều này có thực sự đúng? Hay các thế hệ console vẫn ẩn chứa nhiều giá trị và sự đổi mới hơn chúng ta nhận ra? Bài viết này của trithuccongnghe.net sẽ phân tích sâu về vai trò của từng thế hệ console, lý do những đột phá phần cứng không còn quá rõ ràng, và quan trọng hơn, khẳng định rằng các thế hệ console game vẫn phục vụ một mục đích cốt lõi trong việc định hình ngành công nghiệp game hiện đại, xứng đáng là nguồn thông tin công nghệ tham khảo hàng đầu.
Lý Do Các Thế Hệ Console Từng Là Bước Nhảy Vọt Vĩ Đại
Trước đây, mỗi thế hệ console game mới ra đời thường mang đến ba điều kỳ vọng: đồ họa đẹp hơn, game lớn hơn và ít nhất một ý tưởng mới nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành game. Điều này đã đúng từ những ngày đầu của ngành công nghiệp trò chơi điện tử, nhưng sự khác biệt giữa các hệ máy mới từng rõ rệt hơn rất nhiều.
Kỷ Nguyên Khởi Đầu: Từ Đồ Họa Đơn Giản Đến Game Phức Tạp Hơn
Hãy nhìn vào sự chuyển mình giữa thế hệ console đầu tiên và thứ hai, chúng ta thấy rõ bước nhảy vọt từ Magnavox Odyssey đến Atari 2600. Đó là một sự tiến hóa kỹ thuật bùng nổ, khi game console gia đình bất ngờ nâng cấp từ sự đơn giản của Pong lên đến hành động kịch tính của Pitfall. Atari 2600 và các console thế hệ thứ hai đã vượt trội hơn thế hệ trước nhờ khả năng hiển thị không chỉ các đường kẻ và chấm.
Quan trọng hơn, thế hệ thứ hai chứng kiến các trò chơi trở nên lớn hơn và phức tạp hơn, cho phép các console gia đình hỗ trợ một loạt thể loại game rộng hơn. Điều này càng được củng cố bởi việc thế hệ thứ hai sử dụng băng game có thể thay thế. Chúng ta coi đó là điều hiển nhiên ngày nay, nhưng băng game đã đặt nền móng cho mọi hệ thống game hiện đại. Thế hệ thứ hai là khi console không còn là những món đồ chơi đơn điệu mà trở thành hệ thống giải trí hoàn chỉnh, có khả năng hỗ trợ toàn bộ ngành công nghiệp game với các tựa game độc lập từ cả nhà phát triển bên thứ nhất và thứ ba.
NES và SNES cùng băng game cổ điển, minh họa kỷ nguyên vàng của thế hệ console 8-bit và 16-bit.
Nền Tảng Cho Ngành Công Nghiệp Game Hiện Đại
Từ đó, mỗi thế hệ console mới đã xây dựng dựa trên nền tảng của những người tiền nhiệm. Thế hệ console thứ ba và thứ tư tiếp tục nâng tầm cả âm thanh và hình ảnh trong trò chơi điện tử, đồng thời sở hữu sức mạnh xử lý để hỗ trợ các trò chơi lớn hơn và cơ chế phức tạp hơn. Thế hệ thứ năm và thứ sáu khởi động sự trỗi dậy của game 3D và tạo ra nhiều nỗ lực ban đầu nhằm đạt được đồ họa chân thực. Thế hệ thứ bảy đưa điều này đi xa hơn nữa với hình ảnh HD và định hình lại vĩnh viễn cảnh quan game bằng cách đưa chế độ chơi mạng trực tuyến (online multiplayer) lên hàng đầu ngành công nghiệp.
Khởi đầu của mỗi thế hệ console mới luôn mang cảm giác như một sự kiện mang tính bước ngoặt, với mỗi hệ máy mới hứa hẹn những trải nghiệm “next-gen” thực sự. Các hệ thống mới không chỉ đơn thuần hỗ trợ đồ họa đẹp hơn; chúng còn cho phép các trò chơi mang đến những trải nghiệm đầy tham vọng với quy mô và mức độ chi tiết không thể tưởng tượng được trên các hệ máy cũ. Đó là lý do tại sao những trò chơi như Shenmue, The Legend of Zelda: Ocarina of Time và Halo: Combat Evolved để lại ấn tượng sâu sắc cho người chơi. Những tựa game này đã đẩy hệ thống tương ứng của chúng đến giới hạn và minh họa rõ ràng mức độ phát triển của trò chơi so với các thế hệ console trước đó.
Một chồng băng game Nintendo, biểu tượng của sự đổi mới trong lưu trữ game từ các thế hệ console ban đầu.
Game Đi Trước Định Hình Cả Một Thế Hệ
Tuy nhiên, các thế hệ console không chỉ được định nghĩa bởi bản thân console. Chất lượng của mỗi thế hệ còn được xác định bởi các trò chơi phát hành trong thời đại của chúng, các thể loại và xu hướng định hình kho game, và tình trạng chung của ngành công nghiệp game trong suốt kỷ nguyên đó. Rốt cuộc, khi bạn nhìn lại bất kỳ thế hệ console nào, điều đầu tiên bạn nghĩ đến thường là các trò chơi của nó. Nếu bạn nghe ai đó nói rằng thế hệ console thứ sáu là kỷ nguyên game yêu thích của họ, họ có lẽ không chỉ nói về thông số kỹ thuật của PlayStation 2 hay Dreamcast, mà nhiều khả năng là hàng trăm trò chơi tuyệt vời đã làm nên tên tuổi cho các hệ máy này.
Cảnh trong game Shenmue, minh họa một tựa game kinh điển đã đẩy giới hạn phần cứng và trải nghiệm đồ họa của thế hệ console thứ sáu.
Các Xu Hướng Game Đặc Trưng Theo Từng Kỷ Nguyên
Với mỗi thế hệ console cũng xuất hiện một làn sóng xu hướng game mới, nhiều trong số đó gắn liền với những đổi mới mới nhất của thời đại. Console thế hệ thứ tư bị thống trị bởi các game platformer 2D như Sonic the Hedgehog và Super Mario World, vốn thường tận dụng tối đa phần cứng để tạo ra hình ảnh 16-bit rực rỡ và tốc độ cực nhanh.
Thế hệ console thứ năm chứng kiến các thể loại 2D bị đẩy sang một bên để nhường chỗ cho các đối tác 3D – dù tốt hay xấu. Sau đó, sức mạnh xử lý được nâng cấp của thế hệ thứ sáu đã châm ngòi cho sự bùng nổ của các thế giới mở rộng lớn (open-world sandboxes) và các game JRPG dài hơi, tập trung vào cốt truyện. Ngay cả trong thế hệ thứ bảy gây tranh cãi, các xu hướng game vẫn tiếp tục phát triển cùng với phần cứng của chúng, với sự trỗi dậy của chế độ chơi mạng trực tuyến và điều khiển chuyển động mở đường cho hàng loạt game bắn súng nhiều người chơi và hàng trăm game party thân thiện với gia đình.
Mặc dù một số thế hệ console tốt hơn những thế hệ khác, khởi đầu của bất kỳ thế hệ console mới nào cũng là một cột mốc quan trọng. Giữa việc phát hành phần cứng mới, game mới và những đổi mới mới, kỷ nguyên game tiếp theo lẽ ra phải luôn là một thời điểm thú vị cho cả người chơi và nhà phát triển – từ khóa ở đây là “lẽ ra phải”. Thật không may, vài thế hệ console gần đây lại nằm trong số những thế hệ đáng thất vọng nhất trong lịch sử game, và chất lượng giảm sút của chúng là một dấu hiệu đáng lo ngại cho tương lai của console game.
Tại Sao Console Đã “Ngừng Đổi Mới” Về Phần Cứng?
Nếu mỗi thế hệ console cho đến thời điểm này đều hướng tới mục tiêu tạo ra các trò chơi với đồ họa chân thực (photorealistic graphics) và phạm vi khổng lồ vô hạn, điều gì sẽ xảy ra khi giấc mơ đó trở thành hiện thực? Làm thế nào console có thể cải thiện vượt xa điểm đó? Đó chính là vấn đề mà thế hệ console hiện tại đang phải đối mặt.
Giới Hạn Của Đồ Họa “Chân Thực” Và Phạm Vi Game Khổng Lồ
Một phần của vấn đề là thế hệ console thứ chín được phát hành quá sớm. Trong hầu hết thời gian tồn tại của thế hệ thứ chín, phần lớn các trò chơi của nó cũng đã được phát hành trên các hệ máy thế hệ trước. Đây chắc chắn không phải lần đầu tiên các trò chơi có bản phát hành đa nền tảng (cross-gen) – hầu hết mọi thế hệ console trước đó đều ra mắt với một danh mục đáng kể các tựa game cross-gen – nhưng những tựa game này thường giảm dần sau vài năm đầu.
Đã gần 5 năm kể từ khi PS5 và Xbox Series X|S ra mắt vào cuối năm 2020, nhưng nhiều trò chơi của chúng vẫn nhận được các bản phát hành cross-gen. Mặc dù điều đó rất tuyệt vời cho bất kỳ ai chưa chuyển sang thế hệ thứ chín – vẫn là một phần đáng kể người chơi – nhưng nó cũng làm nổi bật mức độ không cần thiết của các console hiện tại đối với các trò chơi hiện đại. Ngay cả với những cải tiến về đồ họa và hiệu suất của thế hệ thứ chín, rất ít trò chơi mang lại trải nghiệm “next-gen” thực sự.
Cải Tiến Nhỏ Giọt Thay Vì Đột Phá Lớn
Điều đó không có nghĩa là đồ họa trò chơi điện tử đã đạt đến đỉnh cao. Dù các bản phát hành hiện tại có vẻ chân thực đến đâu, vẫn luôn có chỗ cho các trò chơi trong tương lai để đẩy sự chân thực kỳ lạ của chúng đi xa hơn nữa. Tuy nhiên, những cải tiến này không mang tính cách mạng như những đổi mới trong quá khứ như sự ra đời của đồ họa 3D hay bước nhảy vọt lên hình ảnh HD. Thế hệ hiện tại thay vào đó tập trung vào việc tận dụng tối đa các chi tiết nhỏ. Chúng ta đã thấy các mô hình nhân vật chân thực đến kinh ngạc và ánh sáng sống động như thật đạt được thông qua công nghệ dò tia (ray tracing), nhưng hầu hết các trò chơi trên console hiện đại không khác biệt nhiều so với các phiên bản thế hệ thứ tám của chúng.
Lịch Trình Phát Hành Bất Nhất: Khó Khăn Trong Việc Phân Loại Thế Hệ
Thêm vào những vấn đề này, việc cố gắng phân loại các console gần đây vào một thế hệ duy nhất là khó khăn không cần thiết vì lịch phát hành không nhất quán của chúng. Trong khi các console thế hệ thứ tám ban đầu đều ra mắt trong vòng một năm, Nintendo đã phá vỡ tiêu chuẩn của mình với việc phát hành Switch vào đầu năm 2017, sớm hơn ba năm so với các console thế hệ thứ chín của PlayStation và Xbox. Việc Switch có thuộc thế hệ thứ tám hay thứ chín (hoặc ở đâu đó giữa chừng) vẫn là một chủ đề được tranh luận rộng rãi, và chúng ta có lẽ sẽ thấy cuộc tranh luận tương tự bùng lên về Switch 2 sắp tới.
Console PS4 Pro và PS5 đặt cạnh nhau, thể hiện sự khác biệt tinh tế về đồ họa giữa thế hệ console thứ 8 và thứ 9.
Trong bối cảnh game hiện đại, việc công bố một thế hệ console không còn mang nhiều trọng lượng như trước. Với việc các console mới có quá nhiều điểm chung với các hệ máy cũ, các thế hệ console đang bắt đầu giống như một cái cớ để các công ty tung ra các console hoàn toàn mới và các trò chơi đắt đỏ hơn. Kết hợp với việc các console như Switch và PS5 Pro không tuân theo bất kỳ lịch trình phát hành truyền thống nào, có rất ít lý do để quan tâm đến các thế hệ console mới nữa.
Ý Nghĩa Thực Sự Của Các Thế Hệ Console Trong Thời Đại Mới
Dù console game có giữ nguyên bao lâu đi chăng nữa, phần còn lại của ngành công nghiệp sẽ luôn thay đổi. Console có thể không còn là cách tốt nhất để xác định từng kỷ nguyên lịch sử trò chơi điện tử, nhưng điều đó không có nghĩa là các thế hệ console sẽ biến mất trong thời gian tới.
Ngành Công Nghiệp Game Luôn Biến Động
Trong vài thế hệ console gần đây, chúng ta đã chứng kiến sự khởi đầu và kết thúc của một số xu hướng game lớn nhất trong lịch sử. Bạn có thể nhớ nguồn cung cấp vô tận các game bắn súng quân sự chung chung và các chiến dịch chơi đơn tuyến tính của thế hệ thứ bảy, nhưng những trò chơi đó dần biến mất khi thế hệ thứ tám tạo nên sự hồi sinh của các thế giới mở và các game RPG mở rộng. Trải nghiệm nhiều người chơi cũng bị lấn át bởi sự tràn ngập của các game bắn súng hero và battle royale. Hầu hết các thể loại này chậm lại với sự khởi đầu của thế hệ thứ chín, mặc dù vẫn còn phải xem xu hướng nào sẽ định hình các console hiện tại.
Bản thân ngành công nghiệp game cũng đã trải qua những cuộc đại tu đáng kể trong vài năm qua, ngay cả khi không phải tất cả đều có tác động tích cực. Sự bùng nổ của các trò chơi dịch vụ trực tuyến (live-service games) thất bại, các đợt sa thải liên tục trong ngành và việc tiếp tục thúc đẩy một tương lai hoàn toàn kỹ thuật số chỉ là một vài ví dụ về nhiều vấn đề của thế hệ console hiện tại.
Những Thành Công Đáng Kể Từ Mọi Phân Khúc
Mặt khác, thế hệ này đã có đầy đủ các trò chơi tuyệt vời từ mọi ngóc ngách của ngành công nghiệp. Các studio AA nhỏ đã có thể mang đến những trải nghiệm sáng tạo đáng kinh ngạc như Hi-Fi Rush và Clair Obscur Expedition 33. Các đội ngũ indie và nhà phát triển độc lập đã tìm thấy thành công với các trò chơi như Animal Well và Balatro. Ngay cả các bản remake và remaster như Final Fantasy VII: Rebirth và The Elder Scrolls IV: Oblivion Remastered cũng liên tục vượt quá mong đợi của người hâm mộ.
Những Đổi Mới “Ẩn Mình” Và Định Hình Tương Lai
Mặc dù các console hiện tại dường như thoải mái hơn với việc lặp lại hơn là đổi mới, chúng vẫn tạo ra nhiều tiến bộ trong cả công nghệ và xu hướng game. Thế hệ hiện tại thậm chí còn tự hào với một vài đổi mới ít được đánh giá cao, chẳng hạn như phản hồi xúc giác độc đáo, sống động của tay cầm DualSense và công nghệ nâng cấp hình ảnh 4K tuyệt đẹp của PS5 Pro. Dù tốt hay xấu, mỗi thế hệ console sẽ tìm ra cách riêng để tạo sự khác biệt so với phần còn lại.
Hình ảnh dự kiến Nintendo Switch 2 trong dock sạc, đại diện cho xu hướng console di động và sự thay đổi trong cách phân loại các thế hệ game.
Mặc dù sự phân biệt giữa các thế hệ console hiện nay dường như ít quan trọng hơn bao giờ hết, vẫn có một số giá trị trong việc hiểu các kỷ nguyên khác nhau của lịch sử trò chơi điện tử. Với mỗi thế hệ, các xu hướng mới bắt đầu và kết thúc, các nhà sản xuất console trỗi dậy và suy tàn, và các công nghệ mới cố gắng thay đổi cách chúng ta chơi game. Mặc dù một số thế hệ console chắc chắn sẽ tốt hơn những thế hệ khác, việc có một cách đơn giản để phân loại lịch sử phức tạp của trò chơi điện tử giúp dễ dàng hiểu cách ngành này đã phát triển.
Kết Luận
Tóm lại, dù các thế hệ console gần đây có thể không mang lại những bước nhảy vọt kỹ thuật “ngoạn mục” như những thế hệ đầu tiên, chúng vẫn đóng vai trò không thể phủ nhận trong việc định hình ngành công nghiệp game. Từ việc giới thiệu các công nghệ mới như 3D, HD, multiplayer online cho đến việc thúc đẩy các xu hướng game và nâng cao trải nghiệm người dùng với những cải tiến tinh tế như phản hồi xúc giác hay upscale 4K, mỗi thế hệ console đều có một vị trí riêng trong lịch sử. Chúng là thước đo để chúng ta hiểu sự tiến hóa của trò chơi điện tử, từ đó trithuccongnghe.net có thể cung cấp cho bạn những kiến thức công nghệ sâu sắc và đáng tin cậy.
Bạn nghĩ sao về các thế hệ console game hiện tại? Thế hệ console nào đã để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong bạn? Hãy để lại bình luận và chia sẻ suy nghĩ của bạn với trithuccongnghe.net!