Trong suốt một thời gian dài, nhiều người vẫn tin rằng PlayStation 3 là chiếc console duy nhất của Sony từng hỗ trợ chính thức hệ điều hành Linux như một lựa chọn thay thế. Tuy nhiên, sự thật là Sony đã làm điều này từ trước đó, chỉ là câu chuyện này không gây ồn ào vì một scandal lớn hơn. Chính xác, chiếc PlayStation 2 huyền thoại cũng có khả năng chạy Linux, dù việc thiết lập đòi hỏi khá nhiều nỗ lực và một số phụ kiện bổ sung. Điều này mở ra một chương thú vị trong lịch sử phát triển console, nơi ranh giới giữa máy chơi game và máy tính cá nhân trở nên mờ nhạt.
Ý Tưởng Đột Phá Của Sony: Biến Console Thành PC
Sony từng có một ý tưởng táo bạo: nếu console của bạn không chỉ là một cỗ máy chơi game mà còn có thể hoạt động như một chiếc máy tính “thực thụ” thì sao? Đó chính là động lực phía sau bộ kit Linux chính thức dành cho PS2. Bộ kit này bao gồm một bản phân phối Linux được tùy chỉnh cho PS2, một bàn phím và chuột USB, một bộ chuyển đổi VGA, một bộ chuyển đổi Ethernet và một ổ cứng 40GB. Ngoài ra, người dùng cần chuẩn bị một thẻ nhớ 8MB để định dạng, đây là phụ kiện duy nhất không đi kèm trong bộ kit.
Bộ kit Linux chính thức của Sony cho PlayStation 2 với các phụ kiện đi kèm
Quá trình cài đặt bộ kit này khá phức tạp. Ngay cả tài liệu hướng dẫn chính thức cũng ghi rõ rằng người dùng cần có hiểu biết cơ bản về Linux và dòng lệnh để hoàn thành việc cài đặt một cách thành công. Điều này nghe có vẻ hơi lạ lẫm, khi xét đến việc đây là Linux dành cho một nền tảng phần cứng cố định. Người ta có thể nghĩ rằng toàn bộ quá trình có thể được tự động hóa hoặc cài đặt sẵn. Tuy nhiên, một khi đã vượt qua được giai đoạn cài đặt đầy thử thách, bạn sẽ có một chiếc PlayStation 2 chạy Linux hoàn chỉnh.
Khả Năng Thực Sự Khi PS2 Chạy Linux: Giới Hạn và Tiềm Năng
Điều quan trọng cần hiểu là vào thời điểm bộ kit Linux này ra mắt (khoảng năm 2002), cấu hình của PS2 thấp hơn đáng kể so với các máy tính để bàn thông thường. PS2 được trang bị CPU MIPS chuyên biệt với tốc độ khoảng 300MHz và chỉ có 32MB RAM. Trong khi đó, một chiếc PC điển hình cùng thời có từ 128MB đến 1GB RAM và CPU chạy ở tốc độ vượt quá 1GHz. Hơn nữa, các CPU x86 đa năng trong PC thời đó thường nhanh hơn trong một số loại hoạt động hoặc có nhiều bộ nhớ đệm (cache) hơn – những yếu tố không quan trọng đối với các trò chơi được xây dựng riêng cho console nhưng lại rất cần thiết cho phần mềm máy tính để bàn.
Cận cảnh chip CPU máy tính, minh họa sự khác biệt về hiệu năng xử lý
Dù vậy, với một môi trường desktop rất nhẹ, không có lý do gì bạn không thể thực hiện các tác vụ như duyệt web (từng trang một, đúng theo phong cách thời đó) hoặc soạn thảo văn bản cơ bản và các công việc máy tính để bàn điển hình khác. Nếu bạn đã có một chiếc PS2 và chưa có PC, đây thực sự là một lựa chọn khá tốt nếu bạn chỉ cần một máy tính cơ bản để làm bài tập, hoặc muốn học lập trình.
Sony không phải là nhà sản xuất console đầu tiên nảy ra ý tưởng biến máy chơi game thành PC. Trước đó, nhiều máy vi tính phổ biến đã là sự kết hợp giữa console và máy tính để bàn. Điển hình là chiếc Bandai Apple Pippin yểu mệnh, về cơ bản là một console chạy macOS.
Máy chơi game Bandai Apple Pippin với thiết kế cổ điển trên nền trò chơi retro
Vì vậy, ý tưởng này không hoàn toàn mới lạ, nhưng điều làm cho nó đặc biệt là tiềm năng to lớn của PS2. PlayStation 2 vẫn là console bán chạy nhất trong lịch sử. Nếu mọi việc diễn ra khác đi và bộ kit Linux được thiết kế thân thiện hơn với người dùng cùng với chiến lược marketing phù hợp, có thể đã có hàng triệu chiếc PS2 chạy Linux hoạt động như máy tính cá nhân cho những người không có điều kiện tiếp cận PC. Sony chỉ dự định bán 2.000 bộ kit Linux tại Nhật Bản, nhưng do nhu cầu “cao”, cuối cùng họ đã bán được 7.900 chiếc. Nếu công ty này phân phối bộ kit ra ngoài Nhật Bản, ai biết họ có thể bán được bao nhiêu?
Tại Sao Ý Tưởng Này Không Thể Tồn Tại Ngày Nay? Bài Học Từ PS3
Sony từng cung cấp Linux trên PlayStation 3 với quy mô rộng hơn nhiều. Lần này, bạn không cần một bộ kit đặc biệt; bạn chỉ cần lắp một đĩa Linux tương thích và chạy nó dưới dạng Live CD hoặc cài đặt Linux vào một phân vùng ổ cứng, vì mọi chiếc PS3 đều đi kèm với bộ nhớ trong.
Một chiếc máy tính xách tay đang chạy hệ điều hành Linux trên bàn làm việc
Bạn có thể sử dụng PS3 của mình như một chiếc PC chạy Linux, và không giống như PlayStation 2, phần cứng của PS3 có thể so sánh được với các PC cùng thời. Trên thực tế, bộ xử lý Cell cực kỳ mạnh mẽ, chỉ là các nhà phát triển game gặp khó khăn trong việc lập trình cho nó. Tuy nhiên, vào năm 2010, Sony đột ngột loại bỏ chức năng “OtherOS” khỏi các chiếc PS3, dẫn đến nhiều vụ kiện tụng. Hầu hết các thách thức pháp lý đã bị bác bỏ, nhưng Sony vẫn phải bồi thường tài chính cho những chủ sở hữu PS3 đã sử dụng Linux trên console của họ.
Có nhiều lý do tiềm ẩn cho việc này. Sony lo ngại về vấn đề vi phạm bản quyền trên cả PS2 và PS3 khi có Linux. Tuy nhiên, nó cũng có thể liên quan đến việc một số tổ chức mua PS3 và biến chúng thành các cụm siêu máy tính giá rẻ. Vì Sony bán những console này với giá lỗ và cần doanh số bán game để bù đắp, điều đó không mang lại lợi ích cho họ.
Ngày nay, khó có thể tưởng tượng Sony sẽ đột ngột cho phép chúng ta cài Linux trên PlayStation 5. Tuy nhiên, trớ trêu thay, thế hệ Xbox “console” tiếp theo có thể thực sự chỉ là những chiếc PC chạy Windows. Vì vậy, nếu Microsoft cho phép chúng ta sử dụng những console đó như những chiếc PC Windows, thì theo một cách nào đó, họ sẽ tiếp tục nơi Sony đã bỏ dở.
Trithuccongnghe.net rất mong nhận được những chia sẻ của bạn về câu chuyện thú vị này. Bạn có từng trải nghiệm cài Linux trên PS2 hay PS3 không? Ý kiến của bạn về việc console kiêm nhiệm vai trò PC như thế nào? Hãy để lại bình luận bên dưới nhé!