Linux Mint từ lâu đã khẳng định vị thế là một trong những bản phân phối Linux ổn định, đáng tin cậy và thân thiện nhất với người dùng, đặc biệt là những ai đang tìm kiếm một lối thoát khỏi hệ sinh thái Windows. Với giao diện quen thuộc và trải nghiệm mượt mà, Mint thường được ca ngợi là “cầu nối” hoàn hảo cho người dùng mới chuyển đổi sang Linux. Tuy nhiên, với kinh nghiệm sử dụng nhiều hệ điều hành và bản phân phối khác nhau, tôi nhận thấy Linux Mint, dù có những giá trị riêng, lại không thực sự “hợp gu” với nhu cầu và phong cách làm việc của mình.
Trong bài viết này, với tư cách là một người dùng công nghệ có kinh nghiệm, tôi sẽ chia sẻ những lý do cá nhân khiến Linux Mint không phải là lựa chọn hàng đầu của tôi. Mục đích không phải để chỉ trích mà là để cung cấp một góc nhìn sâu sắc hơn, giúp bạn đọc có cái nhìn đa chiều về bản phân phối này, từ đó đưa ra quyết định phù hợp nhất với mong muốn và mục tiêu sử dụng của chính mình trong thế giới Linux đa dạng.
Tôi Tìm Kiếm Trải Nghiệm, Không Chỉ Một Công Cụ Ổn Định
Linux Mint mang lại cảm giác giống như việc bạn chuyển đến một thành phố mới nhưng lại trang trí căn hộ y hệt như căn nhà cũ của mình. Với tôi, việc sử dụng một hệ điều hành không chỉ đơn thuần là tìm kiếm một công cụ hoạt động hiệu quả – bởi lẽ Windows hay macOS cũng làm được điều đó. Tôi luôn khao khát một trải nghiệm tươi mới, thú vị, một hệ điều hành có thể khơi gợi cảm hứng và thích nghi linh hoạt với những thay đổi trong nhu cầu công việc hằng ngày của tôi.
Không thể phủ nhận rằng Linux Mint được xây dựng trên nền tảng vững chắc, hoạt động ổn định và hỗ trợ đầy đủ các công cụ cần thiết cho công việc máy tính để bàn mà không gặp phải trục trặc lớn nào. Về mặt thực dụng, nó đáp ứng mọi kỳ vọng của một hệ điều hành. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ: Linux Mint đề cao tính thực chất hơn là phong cách. Nó quá chú trọng vào việc cung cấp một nền tảng chức năng mà thiếu đi sự “cá tính” và “sống động” mà tôi mong muốn từ hệ điều hành. Mint cố gắng tái hiện không gian làm việc truyền thống gợi nhớ về Windows 7 và Windows XP – và phải thừa nhận là nó đã làm rất tốt. Nhưng đáng tiếc, đó lại chính là điều tôi muốn vượt qua để tìm kiếm một mô hình điện toán máy tính để bàn mới mẻ hơn.
Giao diện menu cài đặt của Linux Mint
Khả Năng Tùy Biến Hạn Chế So Với Các Đối Thủ
Nếu cần đi sâu hơn, điểm không hài lòng chính của tôi đối với Linux Mint nằm ở môi trường desktop (DE) của nó. Khi tải xuống Linux Mint, bạn có ba lựa chọn môi trường desktop chính là Cinnamon, MATE và Xfce. Cả ba đều mang phong cách giao diện máy tính để bàn truyền thống giống Windows 7 và XP. Mặc dù Cinnamon có vẻ bóng bẩy và hiện đại hơn một chút so với hai cái tên còn lại, nhưng về cơ bản, chúng đều mang một thiết kế đã có từ nhiều thập kỷ trước.
Trang tải xuống Linux Mint hiển thị các phiên bản Cinnamon, MATE và Xfce
Để so sánh, KDE Plasma, một môi trường desktop khác, cũng có bố cục mặc định tương tự Windows 7 nhưng lại mang đến cảm giác tươi mới và hiện đại hơn hẳn. Hơn nữa, KDE Plasma được trang bị vô số tùy chọn cá nhân hóa. Với quyền truy cập vào hàng trăm (thậm chí nhiều hơn) chủ đề, widget và script tùy chỉnh, bạn không chỉ có thể thay đổi hoàn toàn giao diện của KDE Plasma mà còn bổ sung hàng tấn tính năng hữu ích vào trải nghiệm sử dụng máy tính.
Không chỉ riêng Plasma! GNOME – môi trường desktop mặc định của Ubuntu – cũng cung cấp sự tự do tùy biến đáng kể hơn so với Cinnamon, MATE và Xfce. Mặc dù GNOME yêu cầu bạn cài đặt thêm một vài ứng dụng như GNOME Tweaks và GNOME Extensions để mở khóa toàn bộ tiềm năng tùy biến, nhưng với Linux Mint, không có ứng dụng hay giải pháp dễ dàng nào để giải quyết vấn đề tùy chỉnh tương đối hạn chế của nó. Điều này tạo ra rào cản lớn cho những người dùng muốn cá nhân hóa sâu sắc hệ thống theo ý muốn.
Ưu Tiên Cho Người Mới, Hạn Chế Với Người Dùng Chuyên Nghiệp (Power User)
Với tư cách là một người dùng chuyên nghiệp (power user), tôi luôn muốn kiểm soát hệ điều hành của mình ở mức tối đa. Tôi muốn có khả năng “chọc sâu” vào hệ thống, tinh chỉnh các cài đặt và điều chỉnh để hệ thống hoạt động theo quy trình làm việc của tôi, thay vì phải thích nghi với những hạn chế của nó.
Thực tế, chính sự thiếu kiểm soát này là một trong những lý do khiến tôi từ bỏ Windows. Microsoft đã và đang dần loại bỏ quyền kiểm soát của người dùng, ép buộc cập nhật, thúc đẩy tích hợp đám mây và hạn chế khả năng tùy chỉnh. Ví dụ, bạn có biết trong Windows 11, bạn không thể di chuyển thanh tác vụ sang cạnh phải hoặc trái của màn hình không? Nó chỉ nằm cố định ở phía dưới. Tại sao lại như vậy, trong khi Windows 10 lại có tính năng này?
Mặc dù Linux Mint cởi mở, linh hoạt và có khả năng tùy biến cao hơn Windows rất nhiều, nhưng vẫn tồn tại những “rào cản” nhất định. Tôi mong muốn một hệ thống plugin mạnh mẽ (hoặc thư viện tiện ích mở rộng) để có thể tải xuống và cài đặt những thứ cần thiết, thêm các tính năng mới cho máy tính của mình. Tôi muốn có một bộ sưu tập các widget hiện đại và tiện dụng để làm cho màn hình desktop trở nên hữu ích hơn. Tôi muốn truy cập vào hàng loạt chủ đề đa dạng để có thể pha trộn và thay đổi giao diện mỗi khi cảm thấy nhàm chán. Tôi muốn các tính năng đa nhiệm mạnh mẽ khi phải xử lý nhiều tác vụ cho nhiều khách hàng cùng lúc. Đáng tiếc, sự linh hoạt của Linux Mint chưa thể đáp ứng được những yêu cầu này.
Tất nhiên, bạn vẫn có thể tùy chỉnh Linux Mint và mở rộng chức năng của nó – dù sao thì đó vẫn là Linux. Tuy nhiên, quá trình này không trực quan và dễ dàng như với KDE Plasma hoặc GNOME, những môi trường desktop đã tích hợp sẵn các tính năng này vào hệ điều hành.
Đề Cao Ổn Định Hơn Cập Nhật Công Nghệ Mới Nhất
Tôi yêu thích việc luôn cập nhật công nghệ mới nhất – nhanh chóng nhận được các bản cập nhật phần mềm, thử nghiệm các tính năng mới và trải nghiệm những cải tiến tiên tiến ngay khi chúng ra mắt. Điều này khó thực hiện hơn với một bản phân phối dựa trên LTS (Long Term Support) như Linux Mint.
Linux Mint được xây dựng dựa trên Ubuntu LTS, ưu tiên sự ổn định hơn là tần suất cập nhật. Điều này hoàn toàn hợp lý đối với nhiều người dùng, đặc biệt là trong môi trường chuyên nghiệp, nơi độ tin cậy được đặt lên hàng đầu so với việc sở hữu công nghệ tân tiến nhất. Tuy